Cavid Qurbanov Bakı-Tiflis-Qars dəmir yolu xəttində sərnişin qatarlarının alınması ilə bağlı vaxtilə səhlənkarlıq edildiyi haqda sensasion sayıla biləcək açıqlamalar verib

Yenixeber.org: Azərbaycanın regional ticarət-tranzit mərkəzinə çevrilməsi istiqamətində ciddi işlər görülür. Birbaşa ölkə rəhbərliyinin diqqətində olan Şimal-Cənub və Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərinin reallaşdırılması istiqamətində irihəcmli layihələr həyata keçirilir.

Belə mühüm layihələrdən biri də Bakı-Tiflis-Qars dəmiryol xəttidir. Tikintisinə 10 ildən çox vaxt gedən xəttin rəsmi açılışı ötən ilin oktyabrında baş tutub. Elə o vaxtdan da cəmiyyəti yolun istismara tam hazır olacağı, sərnişindaşımalarının başlanacağı müddət maraqlandırır.

Azərbaycan Dövlət  Dəmir Yolu ASC-nin sədri Cavid Qurbanovun bu günlərdə yayımlanan müsahibəsindən aydın olur ki, yolla yükdaşımalar aparılsa da, sərnişindaşımaya başlamaq gələn ildən tez mümkün olmayacaq. Bunun səbəbi isə 3 il əvvəl sədrin adlarını çəkmək istəmədiyi bəzi adamların səhlənkarlığı üzündən sərnişin vaqonlarının alınmasına dair sifarişin vaxtında icra olunmamasıdır: “Vaqonların alınması ilə bağlı 3 il əvvəl saziş imzalanıb. Lakin adını çəkməyəcəyim bəzi adamların səhlənkarlığı üzündən saziş sonadək işlənməyib. Sonra mən cənab prezidentə müraciət etdim, o, tapşırıq verdi, əlavə maliyyə mənbəyi tapıldı. Bundan sonra vaqonların hazırlanmasına başlanır, bu da haradasa 7-8 ay çəkəcək. O vaqonlar xüsusi vaqonlardır. Çünki bizim ərazimizdə yol enlidir, Türkiyə ərazisində isə dardır. Həmin vaqonlar bu dəyişikliyə uyğunlaşdırılmış formada olacaq. Yəni təkərləri avtomatik daralacaq, çox yeni texnologiyadır, ilk tətbiq edənlərdən biri bizik”.

A.Qurbanov ad çəkməsə də hər kəs bilir ki, onun verdiyi bu açıqlamada söhbət sabiq nəqliyyat naziri Ziya Məmmədovdan və “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin keçmiş rəisi Arif Əsgərovdan gedir. Bu iki şəxsin Azərbaycanın dəmir yolu sistemini necə bərbad vəziyyətə qoyduqları, necə talayıb dağıtdıqları haqda indiyədək çox yazılıb. Görünür, Məmmədov-Əsgərov tandeminin talançılığının altını hələ bir neçə il də çəkməli olacağıq. Xatırladaq ki, Arif Əsgərovun korrupsiya əməlləri haqda beynəlxalq mediada çox yazılıb.

“OCCRP”nin (Mütəşşəkil Cinayətkarlıq və Korrupsiya Araşdırmaları Layihəsi) reportyorları onun İsveçin nəhəng nəqliyyat infrastrukturu şirkəti “Bombardier Transportation”la bağladığı müqavilənin aqibəti barədə silsilə yazılar dərc ediblər. Bu mövzuda istər xarici mediada, istərsə də Azərbaycan mediasında artıq neçə ildir ki, yazılır. Oxuculara xatırlatma üçün həmin yazılardan birinin linkini təqdim edirik: (http://musavat.com/news/arif-esgerovun-adi-kecen-korrupsiya-isinde-yeni-gelisme-toyuq-ve-inek-saxlayan-kendli-nece-milyoncu-olub_425381.html).

C.Qurbanov həmçinin BTQ-də işlərin durumu barədə məlumat verib: “Dəmir yolunun çəkilişləri əsasən 4 hissədən ibarətdir. Bu 4 əsas hissə hazır olandan sonra dəmir yolu tam işlək vəziyyətdə olur. Bakı-Tiflis-Qars dəmir yolunun 1-ci hissəsi, yəni yol təsərrüfatı 96 faiz hazırdır. Dəmir yolunun elektrik təsərrüfatının 92-94 faizi hazır vəziyyətdədir. Bütün bunlar Gürcüstan ərazisində qalan işlərdir. Oradakı hissəni də biz tikirik, Azərbaycan maliyyələşdirir, bizim şirkətlər tikir. Orada çatışmayan məsələ rabitə və işarəetmə sistemindədir - burada işlər 55 faiz görülüb. Bu barədə cənab prezidentə məruzə etmişəm, iqtisadiyyat naziri ilə oturub müzakirələr aparmışıq. Zəruri vəsait ayrılacaq və bu ilin sonunadək bu işlər də tamamlanacaq. İlkin mərhələdə, yəni bu ilin sonundan illik 2-5 milyon ton yük ötürməyə imkanımız var.

Azərbaycan ərazisində olan 500 km-lik hissənin 40 km-i təmir olunmayıb. Yolun ikitərəfli olduğunu nəzərə alsaq, 1000 km-in 40 km-i qalıb. Elektrik şəbəkəsinə gəlincə, Azərbaycan ərazisində problem yoxdur, amma yenilənməsi istiqamətində işlər davam etdiriləcək. Cəmi 30 faizi yenilənib. Gürcüstan ərazisində olan 267 kilometrin 183 kilometri Azərbaycanın maliyyəsi hesabına yenidən qurulub. 4,4 kilometr tunel artıq başa çatıb Türkiyə ərazisindəki 79 kilometri hazırdır, lakin elektrik şəbəkəsi yoxdur".

ASC sədrinin dediyinə görə, aprelin 5-də Azərbaycan Avropadan gələn 40 vaqonluq ilk qatarı qarşılayacaq: “Yolun gələcəyi çox böyükdür. Türkiyə-Çin arasında 400 min konteyner daşıması var. Gələcək dəmiryolunundur. Xüsusilə də ekoloji baxımdan dəmiryol daşımaları ən əlverişli vasitədir”.

C.Qurbanov Şərq-Qərb regional nəqliyyat dəhlizinin Rusiya ərazisindən keçən marşrutunun işləməyə başladığını deyib: “Eyni zamanda Qazaxıstandan İran ərazisi ilə də hərəkət başlanıb. Lakin bizim ərazimizdən olan marşrut hələ işləməyə başlamayıb. Hazırda bizim marşrut Avropaya ən yaxın, qiymətcə ən ucuzudur. Çin Rusiya ərazisindən ixracı genişləndirmək üçün xeyli subsidiya ayırıb. Yanvarda biz Çində olduq, onları bura dəvət etdik. Yenə gedəcəyik, hesab edirəm ki, Çin tərəfi bizim marşruta da subsidiya ayırmağa başlayır.

Ötən il biz öz üzərimizdən 1,8 milyon ton yükü keçirmişik. Builki hədəfimiz 4 milyon tondur".

İdarə sədrinin dediyinə görə, Çin-Qazaxıstan-Rusiya marşrutunu Azərbaycan üzərindən keçən marşrutdan daha sərfəli edən əsas amil qiymət fərqi imiş. Lakin Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Gürcüstan və Türkiyə tərəfi ilə müzakirələr aparılıb, hər iki ölkə öz ərazisində daşıma haqqında güzəştə gedib: “Bu razılaşmadan sonra artıq bizim marşrut qiymətcə də ən ucuzudur. Bu bizə imkan verəcək ki, Çin-Qazaxıstan-Azərbaycan marşrutu ilə daşımaların həcmini artıraq. Yəni artıq bu marşurutun keçdiyi bütün ölkələrlə tariflər razılaşdırılıb”.

Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin reallaşması istiqamətində görülən işlərdən danışan C.Qurbanov bu məsələnin də çoxdan qaldırıldığını, lakin bir növ rəfə qoyulduğunu bildirib: “Biz onu yenidən qaldırdıq, cənab prezidentə məruzə etdik. O da məsələnin mahiyyətini dərhal tutdu, zəruri vəsaiti ayırdı. İran ərazisinədək olan yolu, körpünü hazır etdik. İran təırəfi də bizə dəstək verdi, İran ərazisində 35 hektar yeri icarəyə götürdük, 1,5 km yol tikdik. Oradakı terminallarımız artıq hazırdır. Gündə 14-15 vaqon yük ötürürük. Yanvar-fevralda 500 vaqon Rusiya yüklərini ötürmüşük. Gələn ildən gündəlik vaqon boşaldılmasını 100 vaqona çatdıra biləcəyik. Cənab prezident Astarada keçən yük maşınlarının hamısını rüsumlardan azad etdi. Tezliklə Rəşt-Astara dəmiryolunun tikintisinə başlanacaq. Bu yola kreditin ayrılması məsələsi razılaşdırılıb”.

Sədrin sözlərinə görə, Bakı ətrafında dairəvi dəmiryol xəttinin tikintisi çərçivəsində 25-26 yeni stansiya tikiləcək. Bu stansiyalar arasında yeni, komfortlu qatarlar fəaliyyət göstərəcək. Bu qatarlarda sürət minimum 100 km/saat olacaq.(müsavat)