Tehran öz simasını üzə çıxardı - dindaşlarına qarşı əsl riyakarlıq nümayiş etdirdi

Yenixeber.org: Aydındır ki, İranda "böyük qardaş" kompleksi inkişaf edib. Ayrı-ayrı məmurların, millət vəkillərinin və hərbçilərin, eləcə də İslam Respublikasının dini və siyasi lideri Əli Xameneyinin müstəqil və suveren Azərbaycan dövləti ilə bağlı açıqlamaları buna sübutdur. Nədənsə İran rəsmiləri düşünürdülər ki, ölkənin miqyası və əhalisi Azərbaycandan dəfələrlə çoxdursa, bu amil onların bizə hikmət öyrətməyə, kiminlə dost olmağı və necə dost olmağı göstərməyə imkan verir. Yeri gəlmişkən, müxtəlif hesablamalara görə, İran əhalisinin 18-42%-i bizim xalqın nümayəndələri – azərbaycanlılardır.

Xameneyinin özü son günlər Azərbaycanla İran arasında artan siyasi gərginlikdən danışaraq, "xarici qüvvələrin bölgədə hərbi iştirakı"na açıq işarə etdi. "Ölkənin şimal-qərbindəki son vəziyyət, bölgədəki xarici qüvvələrin müdaxiləsi və hərbi iştirakı olmadan həll edilməlidir", - Xameneyinin sözlərini ISNA agentliyi yaydı.

İran liderinin düşündüyü, lakin adını çəkmədiyi kimsələrin kimliyi hətta küçədəki adi bir insana da aydındır – Xameneyi özlərinə düşmən hesab etdiyi İsraili və əlbəttə ki, bölgədə artan nüfuzu ilə İranda dərin tarixi qısqanclıq yaradan Türkiyəni nəzərdə tuturdu.

Amma sırayla başlayaq. “Mehr” agentliyinin verdiyi məlumata görə, çərşənbə günü Təbrizdəki İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) rəisi, polkovnik Hüseyn Puresmail "İsrailin İrana qarşı təhdidlərinin Azərbaycan Respublikasının dili ilə təkrarlanması təkcə Bakının maraqlarına uyğun deyil, həm də onların varlığı üçün təhlükədir” deyib.

SEPAH-ın Quru Qüvvələrinin komandanı Məhəmməd Pakpur daha da irəli gedərək, eyni gün İranın qonşularının "saxta sionist rejimin varlığı və onun ölkəsinin təhlükəsizliyi üçün sığınacaq və baza olmasına dözməyəcəyini" bəyan edib.

İran Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) rəhbəri Hüseyn Əmir Abdollahian daha konkret danışaraq bildirib ki, İran İsrail silahlı qüvvələrinin öz sərhədləri yaxınlığında, xüsusən də Azərbaycan ərazisində olmasına dözməyəcək və təcavüz halında sərt tədbirlər görəcək: “İsrail silahlı qüvvələrinin sərhədlərimizin yaxınlığında olmasına və ölkəmizin milli təhlükəsizliyinə qarşı fəaliyyətlərinə dözməyəcəyik”.

Onların sözləri İran silahlı qüvvələrinin Azərbaycanla sərhəddə zirehli birləşmələr, artilleriya, pilotsuz təyyarələr və vertolyotların iştirakı ilə başladığı “Xeybər Fəthi” adlı genişmiqyaslı təlimləri ilə təsdiqləndi. Zəngəzur dəhlizinin ərazisində və Naxçıvanla sərhəddə, mətbuatda yayılan məlumatlara görə, 216-cı və 316-cı zirehli briqadalar, 25-ci sürətli reaksiya briqadası, 11-ci artilleriya qrupu, PUA, 433-cü döyüş mühəndis qrupu və havadan vertolyotlar cəmləşdirilib.

Təbii ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin “Anadolu” agentliyinə verdiyi müsahibədə haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi, hər bir ölkənin öz ərazisində istənilən hərbi təlimi keçirmək hüququ var, bu, onun suveren hüququdur. “Ancaq niyə məhz indi və niyə sərhədimizdə? Bu sualı mən yox, Azərbaycan cəmiyyəti soruşur. Dünya azərbaycanlıları bu barədə soruşurlar. İşğal zamanı bu sahədə təlimlərin niyə keçirilmədiyi də sual olunur. Niyə ermənilər Cəbrayıl, Zəngilan və Füzulidə olarkən təlimlər təşkil edilmədi? Niyə bu torpaqları azad edib 30 illik işğala son qoyandan sonra edilir?”, - deyə Prezident soruşdu.

Bəli, bu sualın cavabı Arazın hər iki tərəfində olan sağlam düşüncəli hər bir azərbaycanlını maraqlandırır. Bunu anlamağa çalışaq.

Azərbaycanla İsrail arasında hərbi sahədə də əməkdaşlıq İran üçün yeni və "Polişinel sirri" deyil. Uzun illərdir ki, İsraildən müasir hərbi texnika alırıq, bunu Azərbaycan liderinin özü dəfələrlə deyib və bu məlumatlar ictimaiyyətə açıqdır. Digər tərəfdən, bu faktın iki ölkənin özündən başqa kimə nə dəxli var? Hamımız yaxşı xatırlayırıq ki, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi Mariya Zaxarova Rusiyanın təcavüzkarı, yəni Ermənistanı silahlandırmağa davam etməsinə qəzəblənməyimizə cavab olaraq, bunun onların daxili işi olduğunu dedi.

Biz də ölkəmizi qorumaq və torpaqlarımızı işğaldan azad etmək üçün istədiyimiz şəxsdən hərbi texnika aldıq və alacağıq. İranın bizim yaxın sərhəddə nüvə silahı hazırladığına münasibətimizi heç bildirmişikmi? Embarqoya baxmayaraq İranın kimdən silah əldə etməsi bizi maraqlandırıbmı? Bu, İran dövlətinin suveren haqqıdır və Azərbaycan nə İranın, nə də başqa bir ölkənin daxili işlərinə qarışmasına heç vaxt icazə verməyib.

İran ən yaxın qonşumuz, təxminən 40% azərbaycanlıların yaşadığı bir müsəlman ölkəsi olaraq, ərazilərimizin 30 illik işğalı zamanı bizimlə müharibə aparan ölkəyə əsas enerji qaynaqları, ərzaq və digər məhsullar tədarükçüsü olub. Sual yaranır: bəs onda biz niyə, İranla düşmənçilik etsə də, onunla müharibə vəziyyətində olmayan İsraillə əməkdaşlıq edə bilmərik? İran niyə birdən-birə İsrailin Azərbaycanda olduğu qənaətinə gəldi?

İrana cavab dünən Prezident İlham Əliyevin özündən gəldi. O, İran-Azərbaycan dövlət sərhədində İsrailin mövcudluğu barədə İran rəsmilərinin ittihamlarını rədd etdi: “Təəssüf ki, İran rəsmiləri bizə qarşı əsassız ittihamlar irəli sürməyə başladılar. Guya Azərbaycan İsraili bu bölgəyə gətirdi. Qoy gözlərini açıb baxsınlar. Burada İsraili harada gördülər?! Burada bir nəfər də yoxdur. Hətta burda onlara məxsus hər hansı bir bina da yoxdur”.

Əliyev sübut təqdim etməyi tələb etdi: "Dəlil varmı? Xeyr. Əgər sübut yoxdursa, hər kəs dediklərinə görə cavab verməlidir. Kimsənin bizə qarşı əsassız böhtan uydurmasına icazə verə bilmərik".

Bəs niyə İran, buna baxmayaraq, indi belə bir aqressiv reaksiya göstərir? Tehranı digər məsələlərlə yanaşı, Türkiyənin nəinki Azərbaycanda (bu yaxınlarda iki ölkənin bir neçə hərbi təliminin keçirildiyi), həm də Gürcüstanda artan nüfuzunun qəzəbləndirdiyini güman etmək təhlükəsizdir. Və təbii ki, Pakistan da bu qardaşlıq birliyinə qoşulur. İranın bu cür mübariz ritorikasının və genişmiqyaslı təlimlərin keçirilməsinin Türkiyə-Azərbaycan-Pakistan hərbi təlimləri və Xəzərdə Türkiyə ilə birgə təlimlərə cavab məqsədi daşıdığı aydındır. Amma yenə də bu, nədir? Qısqanclıq, Azərbaycanı əzmək istəyi, ölkəmizə təsir uğrunda mübarizə?

Mübahisə etmirik, Azərbaycanla Türkiyə arasındakı xüsusi münasibətlər təkzibedilməz faktdır. Türkiyə ölkəmizi dəstəkləyir və qoruyur. Niyə? Ölkəmizin ərazi bütövlüyünü tanıyan, amma tanımaqla yanaşı, eyni zamanda işğalın bütün illəri boyu Ermənistanı hər cür məhsulla təmin edən yük daşımaları həyata keçirən, sərhədləri açıq saxlayan İrandan fəqrli olaraq, Türkiyə hər zaman və hər yerdə, istənilən beynəlxalq platformada ölkəmizi dəstəkləyir və təkcə sözlə deyil. Söyləməyə ehtiyac yoxdur, Ermənistan Türkiyənin blokada illərindən yalnız İran sayəsində xilas oldu. Nəhayət, Tehranda rəsmi səviyyədə bunu boynuna aldılar. Və Ermənistanın Baş naziri Paşinyan bu gün bir daha İranın Ermənistanın həyat əhəmiyyətli dəstəyində xüsusi iştirakını vurğuladı.

Və sonra, Azərbaycan İranla imzaladığı Xəzər dənizinin Hüquqi Statusu Konvensiyasını, müttəfiqi Türkiyə ilə ərazi sularında təlimlər keçirərək pozdumu?

İranın narazılığına səbəb olan başqa bir səbəb, qaçaqmal malların qanunsuz dövriyyəsinin qarşısını almaq üçün Azərbaycanın Gorus-Kafan yolu boyunca sərhəddə bir keçid məntəqəsi quraşdırmasıdır. İran özü nəqliyyat vasitələrinin malları yoxlamadan öz ərazisinə girməsinə icazə verirmi? Yoxsa yük daşıyıcılarımız İran sərhədində müvafiq yoxlamalara məruz qalmırlar? Belə çıxır ki, İran yük maşınlarının ərazimizdən şübhəli məqsədlərlə nəzarətsiz yük daşımalarını həyata keçirməsinə, Qarabağ separatçılarına və Ermənistana naməlum xarakterli məhsullar verməsinə icazə verməli idik.

Dost seçimi, tərəfdaşlıq, əməkdaşlıq, ittifaq hər hansı bir dövlətin, o cümlədən Azərbaycanın suveren haqqıdır. Döyüş hazırlığını yaxşılaşdırmaq üçün öz ərazisində onlarla hərbi təlimlər keçirmək də hər bir ölkənin daxili işidir. Ancaq açıq bir qarşıdurma olmadıqda, belə təlimlərin üçüncü tərəfə qarşı yönəldiyi heç vaxt rəsmi olaraq elan edilmir. İran rəsmi səviyyədə bu təlimlərin Azərbaycana qarşı yönəldiyini açıq şəkildə bəyan edir. Və hətta İran Ordusunun Quru Qoşunları komandanı Kiyumars Heydəriyə görə, “təlimlər hərbi kontingentin bölgədə müharibəyə hazırlığını gücləndirmək məqsədi ilə aparılır”.

Yeri gəlmişkən, İran ilk dəfədir ki, sərhədlərimiz yaxınlığında bu cür hərbi təlimlər keçirir. Amma ən başlıcası, bu təlimlərin İsrail faktorunun Azərbaycanda olmasına qarşı yönəldiyinin açıqlanmasıdır.

Buna baxmayaraq, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi çox sakit reaksiya verdi və Azərbaycan XİN-in mətbuat xidmətinin rəhbəri Leyla Abdullayevanın şərhində diplomatik protokoldan kənara çıxan ifadələr yox idi. Hətta diplomatik dil normalarına uyğun olaraq İranın Azərbaycan ərazisinin işğalına münasibətinə dair bir xatırlatma səsləndirildi: “Təəssüf ki, uzun illərdir ki, dost İran dövlətinin sərhədimizin bir hissəsinin işğalına qəti reaksiyasını eşitməmişik”.

Biz məmur, diplomat və siyasətçi deyilik, buna görə də hər şeyi öz adları ilə adlandıraq - İran Qarabağ müharibəsi başlayandan Ermənistanın əsas müttəfiqlərindən biri idi, sözdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdı, amma fakt olaraq, ermənilərə hər cür dəstək verdi. Əbəs yerə deyil ki, bu gün Ermənistan Baş naziri yüksək səslə bəyanat verdi. “İranlı həmkarlarımız, əminəm, bilirlər ki, Ermənistan heç vaxt İrana qarşı sui-qəsddə iştirak etməyib və olmayacaq, çünki bu münasibətlər bizim üçün son dərəcə vacibdir və 90-cı illərin əvvəllərində İranın Ermənistan üçün "həyat yolu" olduğunu heç vaxt unutmayacağıq”,- deyə Paşinyan Litvanın erməni icması ilə görüşdə bəyan etdi.

İranın xarici işlər naziri Abdollahian özü də bunu təsdiqləyib və Azərbaycanın "İranın enerji resurslarının Ermənistana və Dağlıq Qarabağa tədarükü"nün blokadasının yolverilməz olduğunu bildirib. Yəni İranın Qarabağa yanacaq tədarük etdiyini rəsmən etiraf edib. Belə ki, İran hakimiyyəti öz simasını üzə çıxardı, dindaşlarına qarşı əsl münasibət, riyakarlıq göstərdi - son.

Şübhəsiz ki, İran hakimiyyətinin məsuliyyətsiz və əsassız açıqlamaları iki ölkə arasındakı münasibətlərə düzəlməz ziyan vurur. Vəziyyət qızışır, böhtan xarakterli bəyanatlarla İran rəsmiləri, İsrailin İranın nüvə obyektlərinə hücum edəcəyi təqdirdə, görünür, Azərbaycanı hədəf olaraq təyin etmək üçün əsas yaradırlar.

Digər tərəfdən, Suriya İdlibində vəziyyət gərginləşir: Türkiyə İranın dəstəklədiyi Suriya ordusunun bölmələrinə qarşı hücum hazırlığındadır. Amma Prezident Ərdoğan İranın qorxunc bəyanatları ilə bağlı hələ sözünü deməyib. İsrail da hələ susur. Amma İlham Əliyev sözünü dedi: “Mən bunu burada - Cəbrayılda, burada, Araz çayının sahilində, Azərbaycan xalqına və bütün dünyaya deyirəm: bizə qarşı əsassız ittihamlar cavabsız qalmayacaq”.

İran-Azərbaycan gərginliyinin müharibəyə gətirib çıxaracağını söyləmək çətindir. Çünki İran Rusiya deyil və Xameneyinin qarşısında Putini Ukrayna sərhədlərindən qoşunlarını çıxarmağa məcbur edən Bayden yoxdur. Amma iranlı siyasətçilər arasında da ağlı başında olanlarına varlığına ümid var...