Yenixeber.org: ABŞ prezident Co Baydenin Asiyaya 4 günlük səfər turnesi başa çatıb. Bayden əvvəlcə Cənubi Koreyya səfər edib, Seulda ikitərəfli əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə edib, Şimali Koreyanın nüvə təhlükəsi barədə fikir mübadiləsi aparıb. Bayden Cənubi Koreyadan sonra Yaponiyaya gedib, bölgədəki digər əsas müttəfiqlərindən biri ilə müzakirələr aparıb. Tokioda dörd ölkədən formalaşan – ABŞ, Yaponiya, Hindistan və Avstraliya liderlərinin növbəti sammiti də keçirilib.

Bayden Seul və Tokiodakı görüşlərində 3 təhlükədən – Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəsindən, Çinin artan hərbi gücündən və Tayvan adasını ələ keçirmək təşəbbüslərindən və Şimali Koreyanın nüvə təhlükəsindən danışıb. Bayden Seulda Cənubi Koreyanın Ukraynaya hərbi yardım çatdırması imkanlarını da müzakirə edib. Cənubi Koreya Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəni pisləsə də, bu müharibədə tərəf olmaq istəmir.

Bayden Tokioda olarkən də Ukrayna mövzusunu unutmayıb. O Yaponiyanın “böyük yeddilərdən” biri olaraq Ukraynaya dəstəyinin vacib olduğunu söyləyib. Yaponiyanın baş naziri Fumio Kisido Ukraynaya dəstəyi davam etdirəcəklərini vəd edib. Rusiya Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəyə başladıqdan sonra Tokio ilə Moskva arasında münasibətlər daha da gərginləşib. Birincisi, Tokio Qərbin Rusiyaya qarşı sanksiyalarına qoşulub, ikincisi, Kremlin Kuril adalarını geri qaytarmayacağını anlayan Yaponiya hökuməti Moskva ilə əməkdaşlığı minimuma endirib.

Bayden Tokioda Çinin artan hərbi gücü barədə də fikirlər söyləyib. Bayden jurnalistlərdən birinin sualına cavab verərkən Çinin Tayvana hücum edəcəyi halda ada dövlətinə hərtərəfli dəstək verəcəklərini bildirib. “Ehtiyac yaranarsa, Tayvanı hərbi yolla müdafiə etməyə hazırdır” deyən Bayden Çinin Tayvanı işğal edəcəyi təqdirdə ABŞ-ın hərbi müdaxilə edəcəyini vurğulayıb. ABŞ prezidenti Çinin Tayvan sərhədinə yaxın uçuşlar həyata keçirməsindən də narahat olduqlarını vurğulayıb.

Çin və Tayvan mövzusu ABŞ, Hindistan, Yaponiya və Avstraliya liderlərinin sammitində də əsas müzakirə mövzularından biri olub. Bu müzakirələrdən narahat olan Pekin dördlü formatı Asiya dövlətlərinin maraqlarına cavab vermədiyini iddia edib. Pekin Tayvan məsələsini Çinin daxili məsələsi sayır. Bu o deməkdir ki, Çin Tayvanı nəzarətə götürə biləcəyi əməliyyatına hər an başlaya bilər və bunu özünün müstəsna hüququ sayır.

Bayden BMT-də islahatların tərəfdarı olduğunu və Yaponiyanın BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvü olması təklifini dəstəklədiyini bildirib. Yaponiya ilə yanaşı Hindistan da BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvü olmaq istəyir. Ancaq Təhlükəsizlik Şurasının digər iki üzvü – Çin və Rusiya çətin ki, Yaponiya və Hindistanın üzvlüyünə səs versinlər.

Pekin Baydenin Cənubi Koreya və Yaponiyaya səfərinə özünəməxsus şəkildə reaksiya verib. Çin Baydenin bu səfərinə bu bölgədə hərbi gəmilərinin təlimlərinə başlamaqla cavab verib.

“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi