Moskva narahatdır: inanılmaz qərarlara hazırlıq

Yenixeber.org: Ukrayna ordusu cəbhənin cənub sektorunda - Zaporojye vilayətində və şərq sektorunda - Baxmut vilayətində hücum əməliyyatını nisbətən yavaş, lakin inamla inkişaf etdirir. Baxmayaraq ki, Moskvada ətalətlə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin irəliləməsinin uğursuzluğu və ya boğulması barədə danışmağa davam edirlər, reallıqdan qaçmaq mümkün deyil.

Ümumiyyətlə, Rusiya paytaxtında onlar getdikcə daha çox danışıqlara ehtiyacdan və hətta onlara hazır olmaqdan danışırlar, lakin hələ ki, öz şərtləri ilə. Orada hətta xarici işlər naziri Sergey Lavrov kifayət qədər yeni fikir səsləndirdi ki, Moskva Ukraynanın ərazi bütövlüyü ilə barışmağa hazırdır, ancaq onun neytral və bloklara qoşulmamaq statusu olması şərtdir.

Problem ondadır ki, bütün bu gecikmiş tendensiyalar təkcə Ukrayna hökuməti üçün deyil, həm də cəmiyyət üçün qəti şəkildə qəbuledilməzdir. Heç kim iki səbəbə görə Rusiyanın qondarma sülh təklifləri ilə razılaşmaq istəmir:

Birincisi, hazırkı rəhbərliyin təmsil etdiyi Moskva danışıqlar aparmaq iqtidarında deyil. Bütün Rusiya siyasəti bunu göstərir. Rus nümayəndələri tərəfindən imzalanmış heç bir sənədə etibar yoxdur.

İkincisi, hətta sülhdən danışanda da, Moskva Ukraynanın daxili işlərinə qarışmaqda davam edir və ölkə siyasətinin dəyişdirilməsi ilə bağlı bəzi tələblər irəli sürür.

Təbii ki, Ukraynada belə şərtlərlə razılaşmırlar və Kiyevdə heç kim danışıqlardan söz açmır. Baxmayaraq ki, onlar prinsipcə, mümkündür, ancaq rus işğalçıları 1991-ci il sərhədlərinə qədər bütün Ukrayna ərazisini tərk etməlidir. Krımdan da, çünki yarımada - Ukraynadır.

Və indi bəzi sağlam qərarlar haqqında qeyri-müəyyən şayiələr bütün Rusiya paytaxtında yayılmağa başladı. Biz artıq Xarkov vilayətindən məcburi geri çəkilmə zamanı yenidən qruplaşma şəklində böyük və qüdrətlilər sferasında belə hiylələrin, Xerson vilayətində Dnepr çayının sağ sahilini tərk etmək kimi çətin qərarların və digər xoşməramlı jestlərin şahidi olmuşuq. O zaman da Moskvada söz-söhbətlər yayıldı, sonra isə yayılanlar hərbi-inzibati xarakterli addımlarla həyata keçirildi.

Şayiələrin bir səbəbdən yayıldığına inanmaq üçün müəyyən səbəblər var, baxmayaraq ki, onlar Rusiya İPSO-nun (məlumat və psixoloji xüsusi əməliyyatlar) bir hissəsi ola bilər. Moskvada onlar bu işdə böyük mütəxəssislərdir.

İPSO-nun mümkünlüyünə məhəl qoymasaq, o zaman Rusiyanın siyasi trendində müəyyən dəyişiklik olduğunu qeyd etmək lazımdır. Hələ çox nəzərə çarpmır, amma buna baxmayaraq, müəyyən bir perspektivlər var. Bunun bir çox səbəbləri var. Söhbət Ukraynadakı müharibədən gedirsə, təkcə hərbi-strateji yox, həm də siyasi və diplomatik səbəblər ola bilər.

Birinci. 2023-cü ildə Rusiya Kupyansk-Liman bölgəsində hücuma keçə bilmədi və onun əsasında Xarkova irəliləyə bilmədi. 100 mindən çox əsgər və zabit, 900-dən çox tank və bütün sistemlərin çoxlu sayda artilleriya qurğusu cəmlənsə də, onlar bir neçə yüz metr irəliləyib geriyə yuvarlandılar. Üstəlik, bu ordunun əhəmiyyətli bir hissəsinin və ən yaxşılarının bu istiqamətdən çıxarılaraq Zaporojye vilayətinə və Baxmut ətrafına köçürülməli, həmçinin Donetskin müdafiəsini gücləndirməli idi. Kupyansk istiqamətində hücum hərəkətləri həyata keçirilsə də, onların miqyası o qədər kiçikdir ki, heç bir geniş mənada hücumdan danışmağa ehtiyac qalmır.

Ukrayna komandanlığını ehtiyatlarını Kupyansk-Limana köçürməyə məcbur etmək və bununla da Zaporojye vilayətində müdafiəni asanlaşdırmaq mümkün olmadı. Qondarma hücumda insan və texnikada böyük itkilər boşa çıxdı. Amerika Müharibənin Tədqiqi İnstitutunun (ISW) məlumatına görə, Rusiyanın cəbhənin heç bir sektorunda genişmiqyaslı hücum etmək imkanı yoxdur.

Öz növbəsində, Ukrayna komandanlığı Rusiya logistikasının təkcə yaxın arxa cəbhədə deyil, həm də uzaq arxa cəbhədə məhv edilməsi strategiyasını hazırlayıb və həyata keçirir. Bu, xüsusilə, yaxın vaxtlara qədər nisbətən sakit bölgə hesab edilən Krımın timsalında aydın görünür, baxmayaraq ki, oraya da zaman-zaman raketlər gedib çıxırdı.

İndi elə bir gün keçmir ki, yarımadada nəsə partlamasın və ya zədələnməsin. Qara Dəniz Donanmasının qərargah binasına, eləcə də Saki, Qvardeyski və Cankoydakı hərbi aerodromlara endirilən son zərbələr Rusiyanın hava hücumundan müdafiəsinin Krım səmasını bağlaya bilmədiyini göstərdi. Yarımadada zenit-raket komplekslərinin itkiləri o qədər böyükdür ki, onlar Uzaq Şərqdən çıxarılaraq Krıma aparılır. Bu, başadüşüləndir, çünki Yaponiyadan Rusiyanı heç nə təhdid etmir.

Digər tərəfdən, Qara Dəniz Donanmasının əsas maddi-texniki bazalarının və donanma heyətinin Krımdan çıxarılmasına təcili ehtiyac var ki, bu da onların əməliyyat imkanlarını daraldır və dəstəkləyici döyüş hissələrinin maddi-texniki təminatını zəiflədir. Nəqliyyat yükü artacaq və bununla da həm avtomobil, həm də dəmir yolu problemləri artacaq. Söhbət təkcə istər cəbhədə, istərsə də ölkədə yanacaqla bağlı çətinliklərdən getmir. Hətta Putin də bu barədə danışmalı oldu.

İkinci. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin ABŞ-a səfəri zamanı ATACMS (Ordu Taktik Raket Sistemi) raketlərindən məhrum ediləcəyi ilə bağlı ümidlər tamamilə puça çıxdı. Ukraynaya edilən təchizatlar onu deməyə əsas verir ki, əslində, rus qoşunlarının qondarma dərin arxa cəbhəsi olmayacaq. Bütün işğal edilmiş ərazilərə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin raket bölmələrinin əli çatacaq və ən mühüm anbarları Rusiya ərazisinə keçirməyə məcbur edəcək ki, bu da hərbi logistikanı daha da çətinləşdirəcək. Bu da öz növbəsində istər-istəməz rus qoşunlarının döyüş əməliyyatları aparmaq qabiliyyətinə təsir göstərəcək.

Buraya Ukrayna Təhlükəsizlik Şurasının katibi Aleksey Danilovun Ukrayna istehsalı olan və bəziləri qonşu ölkədə yerləşdirilən raketlərlə Rusiya ərazisinə etdiyi hücumlar da daxil edilməlidir. Bu cür hücumlar artıq baş verib və Danilovun sözlərinə görə, onların tezliyi və diapazonu artacaq.

Üçüncü. Cənubi Qafqazda baş verən son hadisələr Moskvanın qonşu dövlətlərə nəzarət etmək üçün yaratdığı hərbi-siyasi və iqtisadi ittifaq və təşkilatlar sisteminin dağıldığını göstərdi. Ermənistan praktiki olaraq Qərbə üz tutub, Moldova MDB çərçivəsində 14 sazişdən imtina edir, hökumət isə onların ölkə üçün lazım olub-olmadığını müəyyən etmək üçün qalan sənədləri reviziya edəcəyini bəyan edib.

Prezident Kasım-Jomart Tokayevin hələ aprel ayında Putinə xəbərdarlıq etdiyinə dair söhbətlər var. Guya o zaman Tokayev deyib ki, Qazaxıstan gələn ilin əvvəlində KTMT-dən çıxacaq. Bundan sonra bu təşkilat faktiki olaraq fəaliyyətini dayandıracaq. Orta Asiya dövlətlərinin liderlərinin Almaniya kansleri Olaf Şoltsla 5+1 formatında gözlənilən görüşünü də əlavə edək və məlum olur ki, Rusiya öz sərhədlərinin perimetri boyunca nəzarəti itirir.

Tipik bir nümunə. Finlandiya parlamenti Aland adalarında Rusiya konsulluğunu bağlamaq üçün vətəndaşların müvafiq petisiyasına baxacaq. “Nezavisimaya qazeta”nın yazdığı kimi, konsulluq orada başqa şeylərlə yanaşı, hazırda NATO orbitində olan iki ölkə - Finlandiya və İsveç arasında, Baltik dənizində yerləşən bu arxipelaqın demilitarizasiya statusuna riayət olunmasına nəzarət etmək üçün peyda olmuşdu. Beləliklə, NATO-ya inteqrasiya olunmuş iki dövlət Baltik dənizinin Rusiya hissəsinə nəzarəti gücləndirir ki, bu da müvafiq donanmanın əməliyyat imkanlarını daha da daraldır.

Və Rusiyanın hakimiyyət zirvəsində bəzi addımların daha bir nümunəsi. Məşhur politoloq professor Valeri Solovey son vaxtlar heyrətamiz qətiyyətlə iddia edir ki, oktyabr təkcə Ukrayna ilə müharibə ilə bağlı deyil, həm də Rusiyada daxili siyasi dəyişikliklər baxımından həlledici olacaq.

Üstəlik, o, bunu Rusiya qanunlarına görə çox sərtləşən Moskvadan deyir. Buna baxmayaraq, professor Putinin gözlənilən gedişi barədə açıq danışır, paytaxtda və digər şəhərlərdə pullu mühazirələr oxuyur, burada onun sözlərinə görə, dinləyicilərə özəl daxili məlumatlar verir. Onun sözlərinə görə, Rusiyanın hazırkı Prezidenti 2024-cü ilin martında keçiriləcək seçkilərdə iştirak etməyəcək.

Bunu təkcə xarici müxalif “YouTube” kanallarında, o cümlədən Ukrayna kanallarında deyil, həm də Rusiya auditoriyası qarşısında çıxışlarda deməyə cəsarət tapmaq üçün hakimiyyətin ən yüksək eşelonlarında çox “tüklü bir pəncəyə” sahib olmalısınız. Bu da öz növbəsində Kreml qüllələrinin güc tranzitini intensivləşdirdiyindən xəbər verir və onlar üçün Ukrayna ilə müharibədən çıxmaq üçün hansısa həll yolu tapmaq və bu əsasda Qərblə münasibətləri normallaşdırmağa başlamaq çox vacibdir.

Sözdə sağlam düşüncəli qərarlar haqqında yayılan şayiələr də cəmiyyətin və xüsusilə Z-patriotların reaksiyasını yoxlamaq məqsədi daşıyır. Priqojin oyundan çıxarılandan sonra hakimiyyət onlardan daha az qorxur, amma yenə də onları izləyir.

Növbəti hədəf Qərbdir. Mesaj çox sadədir. Ukraynanı qəti şəkildə dəstəkləmək olmaz, çünki hər şey döyüş meydanında deyil, Rusiyanın daxili yenidən qurulması nəticəsində həll olunacaq. Putin tezliklə gedəcək və biz - onun varisləri, Kiyevlə hansısa yolla razılığa gəlib, bu və ya digər dərəcədə status-kvo ante bellumu - müharibədən əvvəl mövcud olan vəziyyəti bərpa edəcəyik.

Hərbi vəziyyətin pisləşməsi, iqtisadi və maliyyə problemləri Rusiyanın hakim elitasını nəyəsə qərar verməyə vadar edir. Bunun hansı formada olacağını tezliklə görəcəyik.(AYNA)