"Xeberinfo.com":  Dağına- daşına  qurban  olduğum  Vətənim  Azərbaycanım. Mərd  oğullar  yetirən  elinə- obana, hər  cür  riyakarlıqdan  uzaq  nurani  qocalarına, üzlərində  sevinc. dodaqlarında  təbəssüm  olan  tumurcuq  körpələrinə  heyranam. Neçə-neçə  oğlun, qızın  boy  atıb  ucalıb  isti  qucağında. Adına, şöhrətinə  zərrə  qədər  xələl  gətirmədən  yaşadıb  səni. Nə  yaxşı  ki, doğulub  boya- başa  çatdığımız  məkan  cənnət  Azərbaycandı. Varlığına  sevindiyimiz, qələminin  məhsulu  ilə  ruhumuzu  qidalandıran  bir  şair  oğlun  da  var. Bu  oğlunun  adı  Eldar, soyu  Həsənlidi. Ulu  Azərbaycanım, gör  şair  oğlun  sənə  nə  deyir. İcazə  ver, onun  nə  dediyini  bir  oxucu  kimi  mən  deyim.  Eləsə, deyim  dəyərli  oxucularımız  da  bilsin. Sovet  dönəmində, lap  dəqiqi  1978-ci  ildə  o  vaxtın  qəzetlərinin  birində  ( dəqiq  adı  və  tarixi  yadımda  deyil)  Eldar  Həsənli  adlı  gənc  şairin  iri həcmili "Azərbaycanlıyam" adlı  bir  şeirini  oxumuşdum.Şeir  öz  lakonikliyi  və oxunaqlığı  ilə  yaddaşımda  silinməz  iz  buraxmışdı.

   İstər  bu  günümüzdə , istərsədə  çox- çox  bundan  əvvəl   onlarla  şair, nasir ,elm  adamları  Azərbaycan  və  Azərbayçılıq  haqqında  saysız  bədii  və  elmi  əsərlər  yazmışlar. Təbii ki, bu  əsərlərin  hamsı  eyni  ölçüdə, eyni  səviyyədə olmayıb.Və  bunu  da  anlaşıqlı  qarşılamaq  lazımdır. Yazan  qələmlər  eyni  olsa da, düşünən  beyinlər, olan  istedadlar  tamam  fərqlidilər. Məhz  elə  həyatın  gözəlliyi  də bu  fərqlilikdə, az, çoxluqdadır. Belə  olmasaydı  həyat  tam  yeknəsək,cansıxıcı  və  maraqsız  olardı.

   Azərbaycana  və  Azərbayçançılığa  həsr  olunmuş  əsərlərdən  biri  də  istedadlı şair  Eldar  Həsənlinin  "Azərbaycanlıyam!" adlı  101  misradan  ibarət  lirik- fəlsəfi  poemasıdır. Poemanın  qəhramanı  azərbaycan   məkanı  və  azərbaycan insanıdır. Lokamativi  isə  ulu  öndər  Heydər  Əliyevin  "Mən  fəxr  edirəm  ki,Azərbaycanlıyam!" məşhur   deyimidir.

  Şair  elə  poemanın  ilk  misralarındaca  öxucularına  kimliyi  haqqında  müfəssəl  məlumat  verir. Eldar  Həsənli  qəti  olaraq  məndən  kimliyimi, haralı  olmağımı, hansı  sənətin  sahibi  olduğumu, hansı  vəzifəni  daşıdığımı  soruşman  deyir. Mən  canımla, qanımla  bu  Vətənin  bir  əskəri  kimi  onun keşiyindəyəm. Qədim  və  şanlı  tarixi  olan  yurdumun  keçmişini  bu  gün  kar  və  kor  dünyaya  çatdırmaq  üçün  bələdçilik  edirəm. Müəllif  bütün  qəzəbi, kədəri, qəmi  ilə  hayqıraraq  deyir  ki, mən  zaman- zaman torpaqları  parım- parça  edilmiş, elindən- obasından  qovulmuş, qaçqına, köçkünə  çevrilib  çadırlarda, dəmir  vaqonlarda  yaşayan, torpağı  qanla  suvarılıb, qan  qoxuyan  Azərbaycanlı  olduğunu xatırladır. Və  bu  Vətənin  tarixi  keçmişini, qonaqpərvərliyini  bilməyənlərə  bildirir. Bu  qonaqpərvərlikdən  və  başımıza  gətirilən  müsübətlərdən  söz  açır.

  Tarix  boyu  Azərbaycan  yadelli  işğalçıların  hücumlarına, basğılarına  məruz  qalıb.Amma  mərd  oğullar  hamsının  burnunu  ovub  geri  qaytarıb, çox  cahangirlərin  dizini  büküb, belini  qırıb.Azərbaycan  od  olub. Bu  odda  qızınmaq, isinmək  üçün  çox- çox  uzaqlardan  insanlar  gəlib. Gələnlərə  öz  balası  kimi  qucaq  açıb, ürək  qızdırıb, acları  tox, evsizləri  ev  eləyib. Beləcə  yaxşı  əməllər  sahibi  olub.Heç  bir  yadın  qarşısında  əyilməyib, sınmayıb. Mərd  olub, mərd  yaşayıb.

  Azərbaycanın  keçmişindən  bu  gününə  bələdçilik  edən  şair  bir  anlıq  qələmini  saxlayır  və  bu  günümüzə  qayıdır.Zaman- zaman  torpaqlarımızı  qarış-qarış  ələ  keçirən  mənfur  qonşularımız  xx  əsrin  sonlarında  daha  da  quduzlaşaraq   əzəli  və  əbədi  torpaqlarımız  olan  İrəvandan, Zəngəzurdan,Göyçədən,Dərələyəzdən  və  başqa  yerlərdən  insanları  qovdular, Dağlıq  Qarabağa  sahib  olmaq  üçün  xarici  havadarlarının  köməyi  ilə  oranı  işğal  etdilər, dinc  sakinlərini  qırıb çatdılar, insanlıq  tarixində  görünməmiş  vəhşilik  edib  Xocalıda  qətiam  törətdilər. Minlərlə  qocanı, qadını, uşağı  öldürdülər, əsir  götürdülər. İnsanlar  qaçqın, köçkün  oldu. Bununla  kifayətlənməyən  düşmən  min  illərlə  yaşı  olan  tarixi  abidələrimizi, ata-baba  qəbristanlıqlarımızı, ziyarətkahlarımızı  dağıdıb  tar-mar  etdilər. Kar  və  kor  olan  dünya  susdu. Bütün  bu  olayları  şair  ürək  ağrısı  ilə  belə  təsvir  edir:

      Soyuq   bir  qış  gecəsi  insanları  kəsirdi,

       Xocalı  tapdalandı, deyən  yoxdu  nə  sirdi?

       Yağıların  əlində  Xanqızımız  əsirdi,

        Şuşa  deyə  sinəsi, çalın- çarpaz  dağlıyam-

                                                Azərbaycanlıyam!        

  Bu  ağrılı, sızıltılı  misralardan  sonra  şair  yenidən  yaxın  tarlxə  qayıdır. Qəbim  və  füsünkar  Şamaxıdan, onun  bəşəriyyətə  verdiyi  dahilərdən-  Seyid  Əzimdən, sərkardan,miskin  bir həyat  keçirib  sonda  öldüsü- qaldısı  məlum  olmayan  Hadidən, böyük  Xəqanidən  və  onun  doğulduğu  axarlı- baxarlı  Məlhəm  kəndindən  söhbət  açır,öz  kəskin  satirası  ilə  yaşadıqca  yaşayacaq   Sabiri  qürurla  xatırlayır, özünü  böyük  özbək  sərkərdəsi  Əmir  Teymur  sayağı  qılınclı,qalxanlı  Azərbaycanlıya  bənzədir.

  Laçının, Gəlbəcərin, Gədəbəyin, Göygölün  gözəlliyi  şairin  qələmində  sanki rəssam  fırçasına  çevrilir, oxucunun  gözləri  qarşısında  sıldırım  qayalar, yaşıl  meşələr, qayaların  zirvəsində  qıy  vuran   qartallar, qayalardan  alpinist  kimi  sallanan  şəlalələr, durna  gözlü  bulaqlar, vahiməli  qaranlıq  dərələr, bənövşəli, nərgizli, laləli  talalar  canlanır. Burda  şair  haralı  olduğuğu  ilə  yox. Azərbaycanlı  olduğu  ilə  fəxr  edir, qürur  duyur.

   Eldar  Həsənli  söz  adamı  olduğuna  görə  sözün  böyüklüyünü  bilir  və  ona  böyük  də  dəyər  verir. Dünya  ədəbiyyatının  söz  nəhəngi  olan  Füzulidən  danışmaq  gücündə  olmadığını  səmimi  şəkildə  etiraf  edir. Böyük  ürək  genişliyi ilə  onun  hər  sözünün  ləl, gövhər  olduğunu  deyir.

   Qədim  Naxçıvan  torpağı  əsrlərin  sınağından  üzü  ağ, alnı  açıq  çıxıb, düşmənə,yada  baş  əyməyib, diz  çökməyib. Ərlər, ərənlər  yetirib, qala  səngərlər qurub. Yenilməz  qəhramanlar, şairlər, yazıçılar, alimlər, dünya  şöhrətli  siyasi  xadimlər  yetirib.H.Əliyev,Y. Məmmədəliyev, C.Məmmədquluzadə,H. Cavid. M.S.Ordubadi və s. kimi  şəxsiyyətlər  bu  torpağın  övladlarıdı. Bu   yerdə  şair qürurla  deyir:

  Dünyanın  yaddaşına, qərinələr  bəxş  edib,

Mirzə  Cəlil  soraqlı  dəfinələr  bəxş  edib,

Hüseyin  Cavid  adlı  xəzinələr  bəxş  edib,

  Mən  qədim  Ordubadlıyam, qədim  Naxçıvanlıyam,

                                                  Azərbaycanlıyam!

  xx  əsrin  əvvəllərində  Çar  Rusiyasında   bir  qabarma, çəkilmə  oldu. illərlə  Rusiyanın  müstəmləkəsi  olan  millətlərdən  çoxsu  milli   azadlıq   hərəkatı  mübarizəsi  ilə  öz  müstəqilliklərini  elan  etdilər.Bunlardan  biri  də  Azərbaycan  oldu. Azərbaycanda  Demokratik  Cümuhiriyyət  quruldu. Bu  Şərqdə  ilk  Demokratik  Respublka  idi.Bundan  sevinib   ruhlanan  şair  Əhməd  Cavad  məşhur  "Azərbaycan"  şeirini  yazdı. Gələcəkdə  Azərbaycan  musiqisinin  Allahı sayılacaq  Üzeyir  Hacıbəyli  Ə. Cavadın  şeirinə  musiqi  yazdı. Cümhüryyət  bunu  mıhtəşəm  bir himn  kimi  qəbul  etdi.

      Əhmət  Cavadın  sözü, çiçəklərə  bələndi,

       Üzeyrin  dilində  necə  də  nəqmələndi?!

       Şəmkir  adı  çəkdiniz,ruhum  lap  təzələndi,

        Bu  istəkdən, sevgidən  bir  az  həyacanlıyam-

                                                      Azərbaycanlıyam!

   Azərbaycan  təbii  sərvətlərlə  zəngin  ölkədir. Torpağın  altı  da, üstü  də  zənginlik  içərisindədir. Bu  zənginliyi  torpağın  hər  qarışında  görmək  olar. Bu  gün  düşmən  əsirliyində  olan  Kəlbəcər  rayonu  başdan- başa  zər- zinət  məskənidir. Yazıqlar  olsun  ki, 22  ildən  çoxdur  ki, mənfur  qonşularımız  bu  torpağın  sərvətlərini  amansızlıqla  talayıb  xaricə  satırlar. Sərvəti, imkanı  bol olan  Azərbaycanın  Şuşa, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağdam  və  başqa  torpaqları xristian  təsübkeşliyi  ucbatından  işğal  altındadır.

  Tarixə  nəzər  salsaq  görərik  ki, Azərbaycan  heç  vaxt,  heç  bir  millətin  torpağına  hücum  edib  onu  işğal  etməyib, qonşuları  ilə  hər  zaman  dost  olub, sülh  şəraitində  yaşayıb, lazım  gələndə  kömək  əlini  onlara  uzadıb. Şair  aşağıdakı  misraları  ilə  bunu  belə  təsvir  edir:

           Təkcə  onun  özüydü  sütunumuz, arxamız,

            Fəxr  edirəm,- söylədi, ulu  öndər  atamız!

           Heç  bir  xalqa, millətə  toxunmayıb  xatamız.

           Qaçaq  Kərəm  dolanan. gəzən  Dilcanlıyam-

                                                         Azərbaycanlıyam!

     Eldar  Həsənli  sanki  Azərbaycanı  səyahətə  çıxıb, səyyah  kimi   torpaqlarımızı  qarış- qarış   gəzir, oraların  ecazkar, bənzərsiz  gözəlliyini, tarixi  şəxsiyyətlərini, yazıb- yaradan, tarixdə  iz  qoyan  insanlarını  nəzmə  çəkməklə  qürur  duyur. Bu  torpaq  dünya  ədəbiyyatına  Şeyx  Nizami  kimi  dühanı  bəxş edib, Məshəti  burda  yazıb- yaradıb, Cavad  xan  elinin- obasının  müdafiəçisi  olub, rus  ordüsuna, onun  qan  içən  Sisiyanovuna  qarşı  vuruşub  qanından, canından  keçib.     

    Azərbaycan  xalqının  ən  qədim  yazılı  abidəsi  olan  "Kitabi  Dədə  Qorqud" dastanınının  surətləri  olan  ulu  babamız  Qorqudu, Qazanxanı, Beyrəyi  yenidən  obrazlaşdırır. dədəmiz  Qorqudun  dünyayla  yaşıd  olduğunu  xatırladır. Şair  bunu  elə-belə  demir,tarixi  fakta  əsaslanır. Dünyanın  dördüncü  insan  məskanı  olan  Azıx  mağarası  Azərbaycandadır.Çox  təəssüf  ki, bir  çox  torpaqlarımız  ermənilərin  əlində  olduğu  kimi  qədim  insan  məskəni  olan  Azıx  mağarası  da  ermənilərdədir. Onlar  Sovet  dönəmində  də, sonralar  da  burda  arxoloji  qazıntılar  aparıb  misilsiz  abidəni  özlərinkiləşdirmək  istəyiblər.Amma  tarix  yalan  götürmür  deyiblər.Bunun  mümkünsüzlüyünü  görən  ermənilər  vəhşiliyə  əl  atdılar. Mağaradakı  tarixi  izləri  pozmağa  və  mağaradan  zibilxana  kimi  istifadə  etməyə  başladılar.Mağaradakı  acınacaqlı  vəziyyəti  ATV  kanalı  tamaşaçılara  göstərdi.

    Bu  gün  dünyanın  Avropa  birliyi  adlanan  hegemon  bir  iqtisadi  birliyi  var. Bu  birlik  Avropa  ölkələrini  özündə  birləşdirib  bir-birinə  əl  tutur, yardım  edirlər. Hətta  tədavüldəki  pulları  da  birdi. İllərdi  bizim  şairlər, alimlər, siyasilər ümumi  türk  birliyinin  vacibliyini  önə  çəkib  onu  təbliğ  edirlər.Torpaqlaşıb, daşlaşan  Xəlil  Rza  Ulutürk, Məmməd  Araz, Bəxtiyar  Vahabzadə  belə  şəxsiyyətlərdən  olublar.

     Zaman- zaman  çoxları  karvanıma  hürüyüb,

    Yuxusunda  leşimi, cəsədimi  sürüyüb,

    Günəş  kimi  Ələskər  aləmləri  bürüyüb,

  Şair  Həsən  Xəyali, bir  də Təcnis  Alıyam-

                                                             Azərbaycanlıyam!

 deyəndə  göz  önünə  axarlı- baxarlı, saz-söz  yurdu  qədim  Göyçə  mahalı  və  onun  Alısı, Ələskəri  gəlir.Bu gün  qədim  Göyçə  yadlar  əlində  göyüm- göyüm  sızlayır, inləyir.Min  illər  bu  torpaqda  uyuyanların  ruhları  oyanıb  rahatlana  bilmir.Vaxtiylə  hadisələrin  başlanqıcında  xalq  şairi  Hüseyin  Arif  üzünü  Göyçəlilərə  tutub  bir  şeirində  deyirdi; "Göyçəlilər, dağılman  Göyçədən". Göyçəlilər  Göyçəni  öz  xoşları, istəkləri  ilə  tərk  etmədilər. O  vaxt  hakimiyyətdə  olan  mərkəzin  əli-qolu  bağlı qulu  olan, kürsü  hərislərinin  səriştəsizliyindən, kütlüyündən  tərk  olundu  Göyçə.

  Eldar  Həsənli  bir  Azərbaycanlı  olaraq  hər  bir  vətəndaşının,soydaşının uğurundan  qürur  düyur, sevinir  və  bu  uğuru, sevinci  poeziya  dili  ilə  oxuculara  çatdırır. Onun  aşağdakı  misraları  buna  misal  ola  bilər:

            Mehirban  Əliyeva  xalqın  iftixarıdı,

             Ağlıyla, zəkasıyla  bu  Vətənin  barıdı,

             Dünyanın  iqlimləri  doğmaca  diyarıdı,

             Onun  sayəsində  mən  şöhrətliyəm, şanlıyam-

                                                           Azərbaycanlıyam!

 Şairə  görə  dünyanın  harasında  yaşamasından  asılı  olmayaraq  Azərbaycanlı  elə  Azərbaycanlıdı. Bu  yaxınlarda  dünyasını  dəyişmiş  dünya  şöhrətli  cərrah, alim  ədəbiyyat  tədqiqatçı  Cavad  Heyəti  şair  belə  təsvir  edir:

          Alim  Cavad  Heyətin  əmanəti  bizdədi,

           Məzarı  Bakımızda, beşiyi  Təbrizdədi,

           Taleyimiz, bəxtimiz  sanma  əlimizdədi,

           Zəmanəyə  nə  əmir, nə  də  əmirxanlıyam-

                                                           Azərbaycanlıyam!

   Həyar  sübut  edib  ki, keçmişini  unudan  kimliyini  unudur. Zatən  bu  günə  kimi  başımıza  gələnlərin  hamsı  da  yaddaşsızlığımızdan, unutqanlığımızdan  başımıza  gəlib.Zaman- zaman  qonşularımızı  gətirib  evimizin  yuxarı  başına  keçirmişik, süfrəmizin  ləziz  yeməklərini  onlara  yedirtmişik. Bunun  müqabilində  isə  onlar  bizə  arxa  çevirmiş, torpaqlarımızı, milli  xörəklərimizi, musiqimizi, tarixi  abidələrimizi  belə  özününkü  kimi  təbliğ  etmiş, kimliyimizə  kölgə  salmışlar. Amma  biz  buna  göz  yumub  təbliğatını  aparıb  kim  olduğumuzu  sübut  etməmişik. Nə  yaxşı  ki, tarixci  alimlərimiz  tarixi  araşdırmalar  aparmış həqiqəti  üzə  çıxarmışlar. Şair  kimliyimizi  aşağdakı  misralarla  belə  təsvir  edir:

                 Alim  Yaqub  Mahmudov  xalqla  durub  bir  qoşa,

                 Şah  İsmayıl  Xətai, yaşa  səni, min  yaşa!

                  Tarixlərə  həkk  olub, Mustafa  Kamal  Paşa,

                   Bəli, babam  türk  olub, mən  də  elə  qanlıyam-

                                                             Azərbaycanlıyam!

Poemanı  şair  belə  tamamlayır:

                  Ürəkdən  süzülməsə  əsla  yazan  deyiləm,

                   Haqqa ehtiramım  var, haqqı  yozan  deyiləm,

                   Mən  bu  andı,peymanı,vallah, pozan  deyiləm,

                   Ağrıdağ  sevgilimdi, mən  ona  nişanlıyam-

                                                                    Azərbaycanlıya!

   O gün  olsun  bütün  torpaqlarımız  ürəyimizin  təpəri, qolumuzun  gücü  ilə  geri  qaytarılsın  və  biz  dədə- baba   torpaqlarımızda  toy- busat  quraq.

Məhərrəm  Şəmkirli.