Yenixeber.org: Qismən səfərbərlik elan edildikdən sonra Ukraynada vəziyyət Rusiya komandanlığı və Vladimir Putin üçün kifayət qədər paradoksal inkişaf edir. Ukrayna ordusunun daha da irəliləməsinin qarşısını almaq üçün Xerson vilayətində Dnepr çayının sağ sahilində rus qoşunları fəallaşır. Bu və ya digər şəkildə bəzi bölgələrdə cəbhəni saxlamağa müvəffəq olurlar, amma son gücləri ilə. Təchizat çatışmazlığı getdikcə daha çox təsir edir, çünki Dnepr çayının demək olar ki, bütün su ərazisi Ukrayna atəşinin nəzarəti altındadır. Avadanlıq və şəxsi heyət olan barjalar demək olar ki, həmişə batırılır, lakin düşmən həsəd aparan əzmkarlıqla qoşunları və texnikanı sol sahildən sağa köçürmək kimi fəlakətli işini davam etdirir.

Zaporojye vilayətində, Orexov şəhəri yaxınlığında Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin cüzi irəliləyişi qeyd edilib, lakin ümumilikdə təmas xətti dəyişməz olaraq qalır. Buna baxmayaraq, Rusiyanın vətənpərvər ictimaiyyətində Donbasdan gələn xəbərlərlə daha da güclənən əsəbilik var.

Orada çox mühüm hadisələr baş verir. Amerika Müharibənin Tədqiqi İnstitutunun (ISW) ekspertlərinin fikrincə, Baxmut, Avdeyevka və onlara yaxın yaşayış məntəqələri istiqamətində mənasız hücumlar davam edir. Rus qoşunlarının irəliləməsi ən yaxşı halda bir neçə yüz metr təşkil edir və şəxsi heyət və texnika itkiləri qeyri-mütənasibdir. Və yenə də hər şey davam edir, çünki Putin ordusunun Donbasda irəlilədiyini deyib. Buna görə də ölsəniz də, əməl etməlisiniz.

Şimalda, Liman yaxınlığında rus qoşunları üçün vəziyyət fəlakətə yaxındır. Şəhər kifayət qədər yaxşı möhkəmləndirilib və buna görə də Ukrayna Silahlı Qüvvələri ona hücum etmək niyyətində deyil. Ukrayna bölmələri onu şimaldan və cənubdan yan keçir. Fiziki mühit olmasa da, operativ mühit var. Bütün təchizat yolları ya kəsilib, ya da Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin ciddi atəş nəzarəti altındadır. Svatovodan, Toretskdən keçərək Limana çatmaq demək olar ki, mümkün deyil.

Rusiya hərbi müxbirləri arasında çaxnaşma artır və bu, Vladimir Solovyovun kamerası qarşısında isteriya ilə nəticələnir. O, rus komandanlığından Limana əlavə qüvvələr göndərilməsini və heç bir halda geri çəkilməməsini tələb edir. O, Xarkov məğlubiyyətinin bir daha baş verməməsi üçün sözün əsl mənasında qışqırır.

Problem ondadır ki, Liman Luqansk vilayətində rus qoşunları üçün yeganə problem deyil. Oskol çayının sol sahilindəki mühüm Kupyansk-Uzlovoy dəmir yolu qovşağının azad edilməsindən sonra Ukrayna Silahlı Qüvvələri hazırda Starobelsk ilə birlikdə Rusiya ordusu üçün maddi-texniki təchizat mərkəzi rolunu oynayan Svatovo istiqamətində hücumlara başladı. Tam nəticə yoxdur, amma yenə də proses başlayıb.

Rusiyalı hərbi ekspert Yuri Fyodorovun fikrincə, əgər Liman yıxılsa, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə Svatovo və həmin “LXR” istiqamətində əməliyyat məkanına çıxmaq imkanı açılır: “Əgər belədirsə, Ukrayna Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilən Xarkov vilayətinin taleyinin Luqansk vilayətinin şimalında da təkrarlanması mümkündür”.

Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Svatovo-Kremennaya xəttinə çıxması təkcə Liman üçün deyil, Donbassın bütün şimal hissəsi üçün sadəcə olaraq logistik fəlakət olacaq, Luqansk və hətta Donetsk üçün birbaşa təhlükə olacaq. Putin üçün Donbass problemləri sırf hərbi deyil, həm də siyasi, iqtisadi və maliyyə problemləridir.

Donbass, Zaporojye və Xerson vilayətlərinin bir hissəsinin Rusiyaya birləşdirilməsi ilə bağlı keçirilən qondarma “referendum”lardan sonra ərazilərin cüzi itkisi belə, bütün bu öhdəliyə böyük zərbə vurur. Əgər Rusiya müharibəni Donbass naminə başlayıbsa və onu tutub saxlaya bilmirsə, bütün bunlar nəyə lazımdır? Bu, Putinin sağalmamaq riski ilə üzləşdiyi siyasi fiasko növüdür.

Növbəti bəla az qala özününkü sayılanlardan gəldi. Serbiya Prezidenti Vuçiç və Qazaxıstanın xarici işlər naziri Muxtar Tleuberdi demək olar ki, eyni gündə onların ölkələrinin qondarma “referendum”un nəticələrini və Ukrayna ərazisinin bir hissəsinin Rusiyaya birləşdirilməsini tanımayacaqlarını bəyan ediblər.

Və tək bu deyil. Təhlükəsizlik Şurasının iclasında Çinin BMT-dəki daimi nümayəndəsi Liu Jieyi bildirib ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi məsələsində suverenlik və ərazi bütövlüyü prinsiplərinə hörmət edilməlidir. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin sözlərinə cavab verən Çin Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Vanq Venbin xatırladıb ki, Ukrayna və Çin strateji tərəfdaşdır və onların çoxşaxəli əməkdaşlığı inkişaf edir.

Başqa sözlə, Pekin Rusiyanın apardığı müharibəni bəyənmədiyini bildirib, lakin birbaşa qınaqdan yayınıb. Ancaq bu, Çin diplomatiyası üçün çox şey deməkdir.

Rusiya maliyyəsinə gəlincə, biz yalnız bir qeyd edəcəyik. “Finans” “Telegram” kanalının məlumatına görə, qismən səfərbərlik adlanan həftə ərzində çaxnaşma vəziyyətində olan investorlar banklardan 350 milyard rubl çıxarıblar. Putinin 22 sentyabr çıxışından bir gün sonra həyəcan pik həddə çatıb. Hesablardan 132,1 milyard rubl çıxarılıb.

26 sentyabrda tələsik nağdlaşdırma dayandırıldı (3,7 milyard rubl təşkil etdi). Lakin sentyabrın 27-də tələbat 22 dəfə (!) artıb. Sonradan müştərilər hər bir günə 50 milyard rubl çıxarıblar, vaxt keçdikcə, bu prosess daha da geniş vüsət alır.

“Alfa Bank”ın baş iqtisadçısı Natalia Orlovanın vurğuladığı kimi, “bu rəqəmlər bank sektorunun yeni stress dalğası ilə üzləşdiyini göstərir”.

Rusiya maliyyə sisteminin belə bir yükə tab gətirib-gətirə bilməyəcəyi böyük sual olaraq qalır. Bir tərəfdən, Putinin həqiqətən də, danışıqlara və onları müşayiət edən atəşkəsə ehtiyacı var, ancaq onun şərtləri ilə.

Ukraynanın “Qordon” nəşrinə müsahibəsində rusiyalı politoloq Valeri Solovey deyib ki, amerikalılarla zondaj məqsədli danışıqlar aparılarkən Rusiya isteblişmentinin güc hissəsi Moskvanın Krım istisna olmaqla, danışıqlarda çox şeyə hazır olduğunu açıq şəkildə göstərir. Söhbət Putinin arxasındakı “bir növ ayrı oyundan” getmir: o, hər şeyi bilir və ilk dəfə belə araşdırma 2021-ci ilin mayında “onun yaxın dostu, ona çox yaxın olan şəxs” tərəfindən həyata keçirilib. İndi Soloveyin sözlərinə görə, bunu Təhlükəsizlik Şurasının katibi Nikolay Patruşev edir, Solovey onu da “Putinin güvəndiyi bir neçə adamdan biri” adlandırır.

Şübhə yoxdur ki, bu məsələlər Patruşevin Pekinə son səfəri zamanı müzakirə olunub. Çin Hindistanla birlikdə Putinə kifayət qədər birmənalı şəkildə bildirdi ki, əgər o, müharibəni iki aya bitirməsə, o zaman iki Asiya nəhəngi Qərbin sanksiyalarına qoşulacaq və sonra Rusiya sadəcə çökəcək.

Problem ondadır ki, may danışıqlarından sonra amerikalılar birtərəfli qaydada bütün danışıqları dayandırdılar və “Ukraynasız Ukrayna haqqında heç nə” mövqeyini tutdular. Başqa sözlə, onlar Putinlə heç nədə razılaşmağa getmir və bu prosesi tamamilə Prezident Zelenskinin ixtiyarına buraxmaq fikrindədirlər. Zelenski isə, Krım daxil olmaqla, bütün Ukrayna ərazilərinin qeyd-şərtsiz azad edilməsində israrlıdır.

Məhz buna görə də Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitri Kuleba fransalı həmkarı Ketrin Kolonna ilə birgə mətbuat konfransında vasitəçilik təklif edən bütün ölkələri “bu oyunu dayandırmağa” çağırıb: “Ona görə də mən fürsətdən istifadə edərək, son vaxtlar dünyanın müxtəlif yerlərindən danışıqların aparılmasının zəruriliyində israr edən, Rusiya və Ukrayna arasında vasitəçilikdə öz xidmətlərini təklif edən bütün ölkələrə müraciət etmək istəyirəm: Rusiya heç bir danışıqlar aparmaq istəmir, bu oyunu dayandırın. İndi ən çox ehtiyac duyulan şey: bu mübarizədə Ukraynanı dəstəkləyin və danışıq maskası arxasında gizlənərək bu dəstəkdən qaçmayın. Təəssüf ki, sırf Rusiya Federasiyasının mövqeyinə görə danışıqlar vaxtı çatmayıb”.

Kiyev Qərbin artan dəstəyini, Kremlə Pekin və Dehlinin dəstəyinin yumşaq desək, zəiflədiyini hiss edir və buna görə də getdikcə daha möhkəm mövqe tutur.

Bütün bunlar Rusiya hakim elitasını çətin vəziyyətə salır. Döyüş meydanında müharibədə qalib gəlmək variantları olmadığından, əksinə, hərbi məğlubiyyət təhlükəsi var, əsl çıxış yolu ən azı Putinin yumşaq şəkildə aradan götürülməsidir.

“Meduza”nın məlumatına görə, Qazaxıstan Prezidenti Tokayev Türkiyə lideri Rəcəb Tayyib Ərdoğanla birlikdə ŞƏT-in Səmərqənddə keçirilən iclasında Putini müharibəni dayandırmağa inandırmağa çalışıb, lakin o, “çox konfliktli reaksiya verib”. Bunu etməməli idi, xasiyyətini yanlış rəhbərlərlə göstərir.

Belə çıxır ki, böhrandan çıxmaq üçün yeganə və ən böyük maneə məhz Putindir. Buradan Amerika kəşfiyyatçılarının və analitiklərinin fikrincə, onun fəxri, lakin əhəmiyyətsiz bir vəzifəyə getməsi və real siyasətin rəhbərliyindən uzaqlaşdırılması variantlarının axtarışına başlanılıb.

Bu, sözün tam mənasında sui-qəsd deyil, danışıqlara yol açmaq üçün şəxsi dəyişikliyə doğru addımdır. Ruslar tələsməlidir, çünki Limandakı rus qoşunları qrupu artıq radioda çağırışlara cavab vermir. Əgər o qrup məğlub olarsa və ya əsir düşərsə, bu, Xarkov fiaskosundan daha pis bir zərbə olacaq, çünki ortada çox dözülməz taleyi olacaq daha çox rus qoşunu olacaq.