Beynəlxalq aləmdə Azərbaycan dövlətinin etibarını zədələyəcək, xarici şirkətlərin Bakı ilə ticari münasibətlərdə daha ehtiyatlı mövqe tutmasına səbəb olacaq qalmaqallı məhkəmə prosesi başlayıb.

Yenixeber.org: Yavarın 25-də Bakı 1 saylı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsində Latviyanın “ALBUVE” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin (ASC) “Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinə (QSC) qarşı iddiası üzrə hazırlıq iclası keçirilib. Şirkətin iddiasına eyni zamanda Latviya Arbitraj Məhkəməsində də baxılacaq. Bəs iddia nədən ibarətdir?

Saytımıza verilən məlumatlardan və təqdim olunan sənədlərdən belə məlum olur ki, “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC ilə Latviyanın “ALBUVE” ASC şirkəti arasında 02.03.2015- ci il tarixdə 5 ədəd elektrik qatarının alınması barədə müqavilə imzalanıb. Ümumi dəyəri 4 669 500 avro (dörd milyon altı yüz altmış doqquz min) olan müqaviləni “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin sədri Cavid Qurbanov və “ALBUVE” ASC-nin sədri Albert Uvarov imzalayıblar. Müqavilədə Latviya şirkəti Azərbaycan tərəfinə hər biri 4 vaqondan ibarət ER-2 seriyalı 5 elektrik qatarını 2015-ci ilin may ayının 31-nə qədər təhvil verməyi öhdəsinə götürüb. “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin isə həmin qatarları təhvil alması və 15 il ərzində müvafiq qaydalara uyğun onların əsaslı təmirini həyata keçirməsi nəzərdə tutulub.

Bu müqavilənin sonradan tərəflər arasında niyə məhkəmə çəkişməsinə səbəb olduğuna keçməzdən əvvəl diqqətimizi cəlb edən maraqlı bir detalı qeyd etməyi lazım bilirik. Belə ki, Cavid Qurbanov Latviya şirkəti ilə bu müqaviləni “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin sədri vəzifəsinə təyinat aldıqdan (9 fevral 2015-ci il) cəmi 3 həftə sonra imzalayıb.

Bu cür yüksək dəyərə malik bir müqavilənin belə qısa müddətdə hazırlanaraq imzalanması maraq doğurur. Əlbəttə, Cavid Qurbanovun təyin olunar-olunmaz dərhal işə başlamasını təqdir də etmək olar. Ancaq müqavilə bağlanarkən tələskənliyə yol verilməsinin sonradan bir sıra suallar və problemlər doğurduğunu da qeyd etməliyik.

Bunu bir müddət sonra ilkin müqavilədə əksini tapmayan məsələlərin həlli üçün “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin sədri Cavid Qurbanovla “ALBUVE” ASC-nin sədri Albert Uvarov arasında əlavə razılaşmaların imzalanması da təsdiqləyir. Məsələn, 370 700 avro dəyərində olan ikinci razılaşmada ilkin müqavilədə “yaddan çıxan” müddəalar əks olunub.

Belə ki, ilkin müqavilədə elektrik qatarlarının “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-yə Riqada təhvil verilməsi nəzərdə tutulub ki, bu da görünür, müəyyən problemlər yaradıb. Hər halda 01 oktyabr 2015-ci il tarixdə “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin sədri Cavid Qurbanovla “ALBUVE” ASC-nin sədri Albert Uvarov arasında imzalanan 370 700 avroluq əlavə razılaşmada 5 qatarın Azərbaycana nəql edilməsi (104 500 avro müqabilində), həmin qatarlarda radiostansiyaların quraşdırılması (57 200 avro müqabilində) və 3301 saylı qatarın 2 baş vaqonun modernləşdirilməsi (209 000 avro müqabilində) nəzərdə tutulub. Müqavilənin müddəti isə 2015-ci ilin dekabr ayının 31-ə qədər uzadılıb.

Ancaq maraqlıdır ki, müqavilənin üzərindən 3 il keçdikdən sonra tərəflər arasında məhkəməyə qədər gedib çıxan mübahisə yaranıb.

Saytımıza daxil olan məlumata görə, Latviyanın “ALBUVE” ASC şirkəti “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-ni müqavilənin şərtlərini yerinə yetirmədiyini əsas göstərərək məhkəməyə verib – həm Bakıda, həm də Latviyada.

Şirkət bütün elektrik qatarlarını təqdim etməsinə, bununla bağlı iki tərəfin təmsilçiləri arasında elektrik qatarlarının təhvil-təsliminə dair Akt tərtib edilməsinə baxmayaraq, “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin müqavilədə nəzərdə tutulan vəsaiti tam ödəmədiyini, 522 000 avro borclu qaldığını iddia edir. Buna görə də məhkəmədə “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin hesabından 522 000 avro tutularaq “ALBUVE” ASC-yə ödənilməsi barədə iddia qaldırıb. İddiasında, həmçinin bu vəsait ödənilənə qədər “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC- nin 522 000 avro dəyərində əmlakına həbs qoyulması tələbi əksini tapıb.

Saytımıza verilən məlumata görə, “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC borclu qaldığı 522 000 avro vəsaiti ödəməməsinin səbəbi kimi “ALBUVE” ASC-nin elektrik qatarlarından birini təhvil verməməsini göstərir.

Ancaq şirkətin təmsilçiləri bunun həqiqətə uyğun olmadığını iddia edirlər. Bildirirlər ki,əvvala ortada təhvil-təslim Aktı var.

İkincisi, elektrik qatarının birinin qiyməti təxminən 934 min avroya bərabərdir. “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin Latviyanın “ALBUVE” ASC şirkətinə isə cəmi 522 000 avro borcu qalıb. Əgər Latviya şirkəti elektrik qatarlarından birini təhvil verməyibsə niyə ona əlavə 412000 avro ödənilib?

Üçüncüsü və ən əsası, Latviya şirkəti əgər doğrudan da elektrik qatarlarından birin təhvil verməyibsə, niyə “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC ötən 3 il ərzində “ALBUVE” ASC-ni məhkəməyə verməyib?

Eyni zamanda Latviya şirkəti elektrik qatarlarından birini təhvil verməyibsə, təhvil-təslim Aktı “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin nümayəndələri tərəfindən nəyə görə imzalanıb?

Beləliklə, nə qədər təəccüblü olsa da, belə çıxır ki, “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin Latviyadan aldığı 5 elektrik qatarından biri yoxa çıxıb. Baxmayaraq ki, Azərbaycan dövləti bu qatarların pulunu son qəpiyinədək ödəyib! Lakin təxminən 2 milyon manat dəyərində olan bir qatar ortada yoxdur və Latviya Şirkətinə də 1 milyon manatlıq borc yaranıb.

“Latviya şirkətinə ödənilməli olan pulun Gürcüstan üzərindən bir Avropa ölkəsinə – Avstriyaya ötürüldüyünə dair çox ciddi şübhələr var”, – mənbə həmçinin bildirib.

Bu şübhənin hansı məlumat və faktlara əsaslandığı haqda daha sonra. Hələlik diqqəti “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-yə qarşı şok iddia əsasında başlayan məhkəmə proseslərinə yönəltmək niyyətindəyik.

İlk iclas fevralın 5-də 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisad Məhkəməsində hakim Səbinə Nuriyevanın sədrliyi ilə baş tutmalıdır.

Qeyd edək ki, mövzu ilə bağlı “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-yə ünvanladığımız yazılı sorğuya hələ ki, cavab verilməyib. QSC-nin mövqeyi əlavə olunacaq.

***

Fefralın 4-dəgöndərdiyimiz sorguya “Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətində bu gün – fevralın 6-da cavab verilib. Cavabı olduğu kimi təqdim edirik:

““Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti Latviyanın SIA Albuve şirkətindən elektrik qatarlarının alınması barədə 2019-cu il 4 fevral tarixində bəzi internet informasiya ehtiyatlarında verilmiş sorğu ilə bağlı aşağıdakıları qeyd edir:

“Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC ilə Latviyanın SIA Albuve şirkəti arasında elektrik qatarlarının alınmasına dair bağlanmış müqavilə üzrə Latviyanın SIA Albuve tərəfindən müqavilə öhdəlikləri tam icra edilmədiyinə görə məsələnin həlli hazırda məhkəmə müstəvisində araşdırılır. Bununla əlaqədar “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC tərəfindən SIA Albuve şirkətinə qarşı bir sıra tələblər irəli sürülüb, həmçinin zəruri sübutlar aidiyyəti məhkəməyə təqdim edilib.

Qeyd olunan məsələ ilə əlaqədar internet informasiya ehtiyatları vasitəsilə “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-ə ünvanlanmış suallar yuxarıda göstərilən mülki-hüquqi müqavilə üzrə konfidensial xarakterli məlumatlara aid olduğundan, məsələ ilə bağlı müvafiq məlumatlar yalnız qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada üçüncü şəxslərə verilə bilər”.

Qeyd edək ki, “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC -nin 2 gün sonra saytımızın sorğusuna verdiyi cavab təəccüb və təəssüf doğurur.

Əvvala ona görə ki, sorgumuzun cavabı kimi göndərilən mətndə suallarımızın heç birinə cavab verilməyib.

İkincisi,  “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlə Latviya şirkətindən elektrik qatarları alması niyə konfidensial xarakterli məlumatlara aid edilməlidir?  Məgər “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC özəl şirkətdir ki, müqavilələri kommersiya sirri olsun?

Üçüncüsü, üzərindən 3 il keçəndən sonra Azərbaycan dövlətinin vəsaiti hesabına alınmış bir qatarın yoxa çıxdığı faktı ortaya çıxıb.“Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin borcudur ki,   bu qatarın harda olduğunu dövlət büdcəsinin əsl sahibinə – Azərbaycan xalqına açıqlasın. Bunda imtina edilməsi ictimaiyyətə hörmətsizlikdir. 

Dördüncüsü, “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin rəhbərliyi istəsə də, istəməsə də bu məsələ artıq ictimailəşib. “ALBUVE” ASC  həm Bakıda, həm də Riqada məhkəməyə müraciət etməklə yanaşı, bağlanmış müqavilələri, sənədləri mətbuata da təqdim edib. Bununla bağlı şirkətin irəli sürdüyü iddialar saytımızda dərc olunub. “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin rəhbərliyi bu idddiaları cavablandırmaq əvəzinə susmağa qərar verib. Susmaq isə razılıq əlaməti sayılır. Belə çıxır ki, Latviya şirkətinin iddialarında haqlıdır…

Sonda “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC -yə 2 gün əvvəl göndərdiyimiz sorğuda cavab istədiyimiz sualları saytımızın oxucularına da təqdim edirik. Və hörmətli Cavid müəllimin bu suallara cavab verəcəyinə ümid edirik:

1. “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin Latviyanın “ALBUVE” ASC şirkətinə 522 000 avro borclu qalmasına dair iddiası əsaslıdırmı? Əsaslıdırsa bu vəsaitin ödənilməsindən niyə imtina edilir?

2. Əgər bu vəsait qeyd olunduğu kimi elektrik qatarının bir ədədinin təhvil verilməməsi göstərilərək ödənilməyibsə, niyə 522 min avro borc qalıb? Axı elektrik qatarının birinin qiyməti təxminən 934 min avroya bərabərdir. Latviya şirkəti elektrik qatarlarından birini təhvil verməyibsə, niyə ona əlavə 412 000 avro ödənilib və indiyədək məhkəmə qaydasında bu pul şirkətdən geri tələb olunmayıb?

3. Ümumiyyətlə, Latviya şirkəti müqavilə öhdəliklərini yerinə yetirməyib, elektrik qatarlarından birini təhvil verməyibsə, niyə “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC “ALBUVE” ASC şirkətini ötən 3 il ərzində məhkəməyə verməyib?

4. Latviya şirkəti elektrik qatarlarından birini təhvil verməyibsə, təhvil-təslim Aktı QSC-nin nümayəndələri tərəfindən nəyə görə imzalanıb?

5. Büdcədən elektrik qatarlarının alınması ilə bağlı nə qədər vəsait ayrılıb və bunun nə qədəri xərclənilib?

6. Büdcədən elektrik qatarlarının alınması üçün ayrılan vəsaitin bir hissəsinin Avropa ölkələrindən birində başqa istiqamətlərə yönəldildiyinə dair iddialar nə qədər doğrudur?(“AzPolitika.info”)

Murad MƏMMƏDOV