ABŞ və Fransanın rəsmi dairələri, artıq tarixin arxivinə verilmiş Minsk Qrupunun həmsədrləri kimi, son 30 ildə tutduqları pozucu mövqelərinə hələ də sadiqdirlər... Rəsmi Bakı baş verənləri xüsusi həssaslıqla izləyir, hər dəfə Azərbaycanın “dəmir yumruq” zərbəsi ilə yerinə oturdulan Ermənistanın Cənubi Qafqazda geopolitik şərtləri dəyişmək şansları qətiyyən mövcud deyil...

Yenixeber.org: Cənubi Qafqaz regionunda hərbi-siyasi situasiyanın gərginləşdirilməsinə yönəlik cəhdlər davam edir. Bu məsələdə əsasən iki dövlət – ABŞ və Fransa “fəallıq” göstərir. Və bu iki nüfuzlu dövlət son vaxtlar artıq Cənubi Qafqazda hərbi qarşıdurmanın dərinləşdirilməsinin əsas təşəbbüskarı rolunda çıxış edir.

II Qarabağ savaşı cəmisi 44 gün ərzində Azərbaycanın tarixi qələbəsi ilə yekunlaşdıqdan sonra Ermənistanla yanaşı, ermənilərin beynəlxalq himayədarları – ABŞ və Fransa da məğlub duruma süşmüş oldular. Belə ki, Azərbaycan ordusunun parlaq hərbi qələbəsi Minsk Qrupunu tarixin arxivinə göndərdi. Və bununla da, ABŞ-Fransa cütlüyünün Cənubi Qafqazda baş verənlərə yeganə müdaxilə mexanizmi sıradan çıxdı.

Nəticədə ABŞ və Fransa Cənubi Qafqaz regionunda cərəyan edən geopolitik proseslərdə “oyundankənar vəziyyətə” düşdü. Rusiyanın regional mövqeləri nisbətən möhkəmləndi. Azərbaycan şəriksiz geopolitik iradə sahibinə və regional supergücə çevrildi. ABŞ və Fransanın geopolitik mövqeləri isə Türkiyənin nəzarəti altına keçmiş oldu. Azərbaycan-Türkiyə İttifaqı modelinin reallaşmasından sonrasa, Cənubi Qafqaz tamamilə Türk Alyansının hegemonluğu altına düşdü.

Ukraynada “savaş bataqlığı”na salınan Rusiya bu duruma o qədər də ciddi müqavimət göstərmir. Kremli Rusiyanın regionda mövqelərini qoruması da tamamilə qane edir. Azərbaycan-Türkiyə İttifaqı ilə daha sıx münasibətlərə can atan Rusiya hələlik bunu bacarır.

Ancaq Ukrayna savaşı ucbatından ciddi şəkildə zəifləməkdə olan Rusiya son vaxtlar Cənubi Qafqazdakı mövqelərini itirmək təhlükəsi ilə üzləşməyə başlayıb. Belə ki, ABŞ və Fransa Rusiyanı regiondan sıxışdırıb çıxartmağa, onun əvəzinə bölgəyə yerləşməyə can atır. Və bütün bunları da Ermənistan üzərindən reallaşdırmağa çalışır.

Hazırda ABŞ və Fransanın əsas “fəaliyyəti” Ermənistanın Rusiyadan uzaqlaşdırılmasına yönəlib. Bu istiqamətdə kifayət qədər ciddi məsafə qət edildiyi də açıq-aşkar nəzərə çarpır. Çünki, erməni toplumunun və elitasının xəyanət ənənəsi bu məsələdə həm ABŞ-ın, həm də Fransanın işinə yarayır. Ona görə də, Paşinyan hakimiyyətinə müəyyən geopolitik vədlər verməklə, Ermənistanın Rusiya ilə münasibətlərini korlamaq elə bir ciddi çətinlik törətmir.

Digər tərəfdən, ABŞ və Fransa Cənubi Qafqazı tamamilə təsir altına ala bilmək üçün bu regionda hərbi əməliyyatların bərpa edilməsinə də ciddi cəhdlər göstərir. Ermənistanın sentyabrın 13-14-də törətdiyi hərbi təxribatların da məhz ABŞ və Fransanın təlimatlarından, sifarişlərindən qaynaqlandığı indi qətiyyən şübhə doğurmur.

CİA şefi Uilyan Börnsün, eləcə də, ABŞ Nümayəndələr Palatasının spikeri Nensi Pelasinin İrəvana müəmmalı və qalmaqallı səfərindən sonra Ermənistanın hərbi təxribatlara həm cəsarəti, həm də “həvəsi” daha da artıb. Son məlumatlara görə, Ermənistan Azərbaycanla sərhəd bölgəsinə yenidən qoşun birləşmələri cəmləşdirməyə başlayıb. Və bu, Paşinyan hakimiyyətinin ABŞ-Fransa cütlüyündən yeni hərbi təxribat sifarişi almış ola biləcəyi ilə bağlı şübhələrə ciddi əsaslar verir.

Onu da qeyd edək ki, bir neçə gün öncə ABŞ və Fransanın Ermənistandakı səfirlikləri də olduqca müəmmalı xəbərdarlıqlar etmişdilər. Bu iki dövlətin səfirlikləri öz ölkələrinin vətəndaşlarını Ermənistanın Azərbaycanla sərhəd bölgələrinə səfərlərdən yayınmağa çağırmışdılar. Onlar bu çağırışlarını sərhəd bölgəsində yeni silahlı toqquşmaların ola biləcəyi ilə izah etməyə çalışmışdılar.

Böyük ehtimalla ABŞ və Fransanın Ermənistandakı səfirlikləri daha dəqiq məlumatlara malikdirlər. Hər halda, bu ölkələrin səfirlikləri Ermənistana ABŞ və Fransadan verilən təlimatların məzmununu hamıdan daha yaxşı bilirlər. Və bu səbəbdən də, Ermənistan növbəti dəfə hərbi təxribatlar törətməsi ucbatından silahlı toqquşmaların baş verəcəyinə bu qədər əmindirlər.

Maraqlıdır ki, Ermənistandan ABŞ və Fransaya siyasi səfərlərin sayı da artıb. Belə ki, bir tərəfdən, Xankəndi və ətraf bölgədə olan erməni terrorçu-sepratçıların təmsilçiləri müxtəlif bəhanələrlə ABŞ və Fransaya səfərlər edirlər. Digər tərəfdənsə, Paşinyan hakimiyyətinin nümayəndələri bu ölkədə müxtəlif görüşlər keçirirlər.

Məsələ ondadır ki, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan ABŞ-dan yenicə qayıdıb. İndisə Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının rəhbəri Armen Qriqoryan ABŞ-a yola düşüb. Baş nazir Nikol Paşinyansa, indi Fransaya üz tutub. O, bildirib ki, Fransa prezidenti Emmanuel Makronla vacib görüşü çox səbrsizliklə gözləyir.

Təbii ki, bütün bunlar qətiyyən təsadüfi deyil. Böyük ehtimalla Ağ Evdən və Parisdən Paşinyan hakimiyyətinə yeni regional hərbi təxribatlarla bağlı planın növbəti mərhələsinin necə icra edilməli olduğunu anladırlar. Eyni zamanda, planın uğurla icra ediləcəyi təqdirdə, Ermənistana hansısa vədlər verirlər. Və bu səbəbdən də, Paşinyan hakimiyyətinin təmsilçiləri həm ABŞ-a, həm də Fransaya bu qədər həvəslə şütüyürlər.

Şübhəsiz ki, rəsmi Bakı bütün bunları xüsusi həssaslıqla, müşahidə edir. Baş verənlərin təhlilinə əsasən mümkün mənfi proseslərin qarşısının alınmasına da hazırlıq görür. Bu baxımdan, indiki situasiyada Ermənistan yalnız hərbi təxribatlar törədə bilər. Ancaq hər dəfə Azərbaycanın “dəmir yumruq” zərbəsi ilə yerinə oturdulan Ermənistanın Cənubi Qafqazda geopolitik şərtləri dəyişmək şansları qətiyyən mövcud deyil.

Belə anlaşılır ki, ABŞ və Fransa artıq tarixin arxivinə verilmiş Minsk Qrupunun həmsədrləri kimi, son 30 ildə tutduqları pozucu mövqelərinə hələ də sadiqdirlər. Ağ Ev və rəsmi Paris açıq-aşkar Ermənistanı, eləcə də, erməni terrorçu-separatçıları dəstəkləyirlər. Və bu baxımdan, bu iki dövlətin neytrallıqdan, eləcə də ədalətdən danışmağa haqqı çatmır.

Hər halda, Ağ Evdə və Parisdə erməni baş nazirin qulağına pıcıldanan təlimatların qısa müddət ərzində Cənubi Qafqazda silahlı toqquşmalar kimi ortaya çıxdığı indi heç kəsdə elə bir ciddi şübhə doğurmur. ABŞ və Fransa regional maraqları naminə Ermənistanı israrla “geopolitik alətə” çevirib. Bununla da, hər dəfə Azərbaycanın “dəmir yumruğu” altında əzilən Ermənistanı fəlakətə sürükləmiş olur.

Elçin XALİDBƏYLİ