Yenixeber.org: Avropa İttifaqı Ukraynadakı münaqişənin davam etdiyi bir vaxtda Rusiyaya qarşı 18-ci sanksiyalar paketini təsdiqlədi. Bu paket əvvəlkilərdən daha sərt tədbirlər ehtiva edir və xüsusilə də Rusiyanın neft və enerji sektoruna yönəlib. Məqsəd Kremlin əsas gəlir mənbələrindən olan neft ixracından əldə etdiyi valyuta daxilolmalarını azaltmaq və onun müharibəni maliyyələşdirmə qabiliyyətini məhdudlaşdırmaqdır.

Sanksiyalar çərçivəsində G7 ölkələri tərəfindən Rusiyanın nefti üçün müəyyən edilən qiymət tavanı 1 barel 60 dollardan 47,6 dollara endirilib. “Reuters”-in məlumatına görə, bu, Kreml üçün əlavə maliyyə yükü deməkdir. Qiymət tavanı, Rusiyanın neftini daha ucuz qiymətə satmağa məcbur etməklə, onun gəlirlərini azaldır və bu da müharibə xərclərinin qarşılanmasına mənfi təsir göstərir.

Yeni sanksiya paketində Rusiyanın neft ixracında istifadə etdiyi gəmiçilik və sığorta xidmətlərinə qoyulan məhdudiyyətlər mühüm rol oynayır. Çünki bu xidmətlər olmadan neftin dünya bazarına çıxarılması çox çətinləşir. Eyni zamanda, sanksiyalar Rusiyanın enerji sektorunda istifadə etdiyi qabaqcıl texnologiyaların tədarükünü də əhatə edir ki, bu da uzunmüddətli perspektivdə hasilatın azalmasına gətirib çıxara bilər.

Xatırladaq ki, 18-ci sanksiyalar paketinin qəbulu zamanı Slovakiya, Malta, Yunanıstan və Kipr kimi ölkələr enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə edərək, paketə qarşı çıxmışdılar. Xüsusilə, Slovakiya tamamilə Rusiyadan qaz idxalatının dayandırılmasına qarşı çıxırdı, bu da müzakirələri çətinləşdirmişdi. Lakin Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula fon der Leyen ilə Slovakiya rəhbərliyi arasında aparılan danışıqlardan sonra razılıq əldə olunub. Baş nazir öz “Facebook” səhifəsindəki videomüraciətində bildirib ki, Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula fon der Lyayenlə qaz qiymətlərinə dair təminatlar əldə edilib. Məhz bundan sonra sanksiya paketinin bloklanmasının Slovakiya üçün artıq mənasız və ziyanlı olduğunu deyib:

"Bu mərhələdə sabah sanksiyaları bloklamaq artıq ziyanlı olar. Bütün variantlar tükənib, mövqeyimizin qorunması artıq milli maraqlarımıza təhlükə yaradır”.

Slovakiya daha əvvəl Avropa Komissiyasının 2028-ci ilə qədər Rusiya qazından tam imtina planına qarşı çıxaraq, bu addımın enerji çatışmazlığı, qiymət artımı və “Qazprom”un mümkün iddialarına səbəb ola biləcəyini bildirirdi. Fitso bu səbəbdən Aİ-dən ölkəsinin maraqlarını qorumaq üçün konkret təminatlar tələb edirdi.

Ekspertlər qeyd edir ki, neftdən əldə olunan gəlirlərin azalması Kremlin müharibəni maliyyələşdirməsində ciddi problemlər yarada bilər. Enerji sektoru Rusiyanın büdcə gəlirlərinin əsasını təşkil etdiyi üçün bu sektora tətbiq olunan sanksiyalar onun uzunmüddətli döyüş qabiliyyətini məhdudlaşdırır.

Lakin Rusiya müxtəlif yollarla sanksiyaları aşmağa çalışır. Məsələn, nefti qeyri-rəsmi kanallar vasitəsilə daha ucuz qiymətə satmaq, üçüncü ölkələr vasitəsilə ixrac etmək və ya digər enerji məhsullarına keçid.

Enerji analitiki, dr. Aleksandr Petrov hesab edir ki, qiymət tavanının bu səviyyəyə endirilməsi Rusiya üçün ciddi zərbədir. Onun sözlərinə görə, Moskva uzun illərdir ki, sanksiyalara uyğunlaşaraq alternativ bazarlar tapmağa çalışır. “Buna görə də, bu paket onun müharibəni dayandırması üçün kifayət etməyə bilər, amma iqtisadi yükü artırmaqda mühüm rol oynayır”, - o əlavə edib.

Avropa enerji siyasəti üzrə ekspert Anna Müller isə bildirir ki, Avropa İttifaqı tədricən enerji asılılığını azaldır, lakin bu keçid prosesi mürəkkəb və baha başa gəlir. “Sanksiyalar Rusiyaya təzyiq göstərir, amma eyni zamanda, Avropa üçün də enerji təhlükəsizliyi məsələlərini aktuallaşdırır”, - o qeyd edib.

ABŞ Dövlət Departamentinin keçmiş məsləhətçisi Con Smit bildirir ki, bu sanksiyalar paketi Kremlin müharibə resurslarını məhdudlaşdırmaq üçün atılan mühüm addımdır: “Lakin Rusiya hələ də böyük ehtiyatlara malikdir və müharibənin gedişatını tamamilə dəyişmək üçün daha geniş koalisiya və təzyiqlər tələb olunur”.

Geosiyasi aspektlər və gələcək perspektivlərə gəlincə, sanksiyalar yalnız iqtisadi deyil, həm də siyasi mesajdır. Avropa İttifaqı və ümumilikdə Qərb Rusiyanın Ukraynada apardığı hərbi əməliyyatları dayandırmasını tələb edir və bunun üçün sanksiyaların davam etdirilməsi barədə yekdil mövqe nümayiş etdirir. Ancaq enerji bazarındakı qeyri-müəyyənlik, qiymət dalğalanmaları və enerji təchizatında yaranan problemlər Avropanın bu siyasətdə riskləri də nəzərə almasına səbəb olur.

Yekunda qeyd edək ki, 18-ci sanksiyalar paketi Rusiya üçün ən sərt iqtisadi təzyiqlərdən biridir və onun müharibə qabiliyyətinə ciddi təsir göstərə bilər. Lakin Moskvanın bu təzyiqləri aşmaq üçün müxtəlif strategiyaları mövcuddur və sanksiyaların tam effektivliyi zamanla aydın olacaq. Avropa İttifaqı üçün əsas çağırış enerji təhlükəsizliyini təmin etmək və bu təzyiqləri uzunmüddətli saxlamaqdır.(pressklub)