Təcavüz qurbanı olan Ukrayna bütün dünyanın dəstəyinə ümid edirdi, amma reallıq başqadır

Yenixeber.org: Ehtiyacı olan ölkələr arasında qarşılıqlı dəstək dünya nizamının əsasını təşkil edir. Necə ki, bir ölkə daxilində vətəndaşlar arasında qarşılıqlı dəstək milli sosial nizamın əsasıdır.

Təcavüz qurbanı olan Ukrayna bütün dünyanın dəstəyinə ümid edirdi, amma reallıq başqadır. Niyə bəzi ölkələr və onların siyasi liderləri Ukraynanı dəstəkləyir, digərləri isə onu dəstəkləməkdən imtina edir və ya sadəcə xoş arzularla məhdudlaşır?

2022-ci ildə Ukrayna prinsiplərə və dəyərlərə müraciət etdi, lakin ilin sonuna qədər bu arqument özünü tükəndirdi. Ona görə də gəlin 2025-ci ildən danışaq. Heç kimin dəyərlərin vacibliyi ilə bağlı illüziya yoxdur.

             Bəs niyə ölkələr Ukraynanı dəstəkləyir?

1.Öz təhlükəsizliyi üçün. Şərqi, Mərkəzi və Şimali Avropa ölkələri Rusiyanın təcavüzü ilə tanışdır. Onlar başa düşürlər ki, Ukrayna məğlub olsa, müharibə onların torpaqlarına keçəcək.

2.Qaydalara, razılaşmalara və ittifaqlara əsaslanan dünya nizamını qorumaq naminə. Bütün bunlar artıq nəticə verməsə, təcavüz cəzasız qalsa, o zaman təcavüz daha da artacaq və bir çox ölkələr öz vətəndaşlarının daha çox qanının tökülməsinə məcbur olacaqlar.

3.İqtisadi maraqlar üçün. Rusiya təcavüzü qlobal iqtisadiyyatın sabitliyini pozur (taxıl bazarları, enerji, logistika və s.). Ukraynaya dəstək ticarət yollarının və bazarların sabitliyinə sərmayədir.

4.Mənəvi nüfuz və beynəlxalq imic üçün. Ukraynanı dəstəkləmək ölkələr üçün demokratiya, insan haqları və beynəlxalq hüququn müdafiəçisi statusunu təsdiqləmək üçün bir yoldur. Bu da onların qlobal qurumlarda çəkisini artırır.

5.Amma idealizm üçün də yer var. Bütün bəşər sivilizasiyası zəif, cəsur həqiqətin qəddar, axmaq qüvvə üzərində qələbəsi arxetipi üzərində qurulub - “David və Qoliax” “Üç yüz spartalı”, “Ulduz döyüşləri” və ya Dune filmlərində Qalaktika İmperiyasına qarşı üsyançılar, Saurona qarşı hobbitlər, Voldemorta qarşı Harri Potter və s.

            Niyə ölkələr Ukraynanı dəstəkləmir?

1.Çünki güvənsizlikdən zəhərləniblər. Bir çoxları hesab edir ki, bu, onların müharibəsi deyil, müharibə onlara çatmayacaq. Deyirlər, Rusiya Ukraynanın işğalı ilə kifayətlənəcək və daha irəli getməyəcək və ya müharibədən gizlənə biləcəklər, militarizasiya isə ailə büdcəsini azaldır.

2.Rusiyadan asılılıq. Bəzi ölkələr hələ də Rusiyanın enerji resurslarından, bazarlarından və ya investisiyalarından çox asılıdır. Öz geosiyasi kontekstinə qapanaraq, Ukraynanın qələbəsindən daha çox iqtisadi itkilərdən qorxurlar. Bu qeyri-mümkün olduqda, onlar işini həmişəki kimi davam etdirmək istəyirlər.

3.Çünki Rusiyanın dağılmasından qorxurlar. Rusiyanın məğlubiyyəti demək olar ki, onun dağılması deməkdir və bu, nüvə silahının yayılması, genişmiqyaslı qaçqın böhranı, dini radikalizm və Çinin yüksəlişi kimi qəbuledilməz risklərlə əlaqələndirilir. Qərb analitikləri və siyasətçilərinin düşdüyü “Moskva-mərkəzçilik” tələsi onlara davamlı sülhə və iqtisadi faydaya aparan müsbət ssenariləri görməyə imkan vermir.

4.Çünki uzun illərdir ki, rus pulu, rus təbliğatı, rus studiyaları iş başındadır. Ortaq mədəni kodlara və sovet dövrü nostaljisinə görə Moskvaya meyl edən və ya ona “ənənəvi simpatiya” bəsləyən siyasi elitalar da var, lakin bu, çox vaxt pulla dəstəklənir.

5.Çünki anti-müstəmləkəçilik ideyası işləmir. Özləri müstəmləkə olmuş və müstəqilliklərini mübarizə yolu ilə əldə etmiş bir çox ölkələr başa düşə bilmirlər ki, Ukrayna onu yenidən işğal etmək istəyən imperiyaya qarşı anti-müstəmləkəçilik müharibəsi aparır. Bu, ukraynalıların ağdərili olması, anti-Qərb (xüsusən də anti-Amerika) əhval-ruhiyyəsinə görə və Rusiyanın öz müstəmləkəçilərinin qəddar müstəmləkəçisi olduğu halda, anti-müstəmləkəçi qüvvə kimi çıxış edən SSRİ-nin varisi kimi qəbul edilməsi ilə bağlı ola bilər.

Beləliklə, ümumiləşdirsək: Ukraynaya dəstək rasional praqmatizm, mənəvi dəyərlər və uzunmüddətli siyasi dünyagörüşün birləşməsinə əsaslanır. Dəstəyin olmaması isə qısamüddətli perspektiv, daxili siyasətdə ən az xərclə tez nəticə əldə etmək istəyi, eləcə də beynəlxalq reallığı əks etdirməyən qorxular, asılılıqlar, ənənəvi bəyənmə və bəyənməmələrdir.

Müəllif: Valeriy Pekar – Ukraynalı ictimai xadim, “Kyiv-Mohyla Academy”nin müəllimi.

Mənbə: UNİAN

Tərcümə Ayna.az -a məxsusdur.