Hekayə

Payızın sərt küləkləri cəbhə səngərlərindəki səssizliyi pozurdu. Hər axşam bir başqa rəngə boyanan dağlar, bu gün sanki daha qürurlu dayanırdı – bilirdi ki, bu torpaq üçün can verənlərin addımları yenidən ona qayıdır. Səngərin bir küncündə, çantasına söykənmiş bir gənc əsgər – Osman – əlindəki kağız parçasına yazırdı:

"Ana, bu gün səngərin kənarından keçən külək sənin nəfəsini gətirdi. Duydum… Duydum ki, dua edirsən. Narahat olma, mən yaxşıyam. Əgər bir gün bu məktub sənə çatarsa, bilin ki, oğlun qorxmadı, geri çəkilmədi. Sadəcə, Vətəni sevdi."

Osman hər gecə bir məktub yazırdı. Amma göndərmirdi. Deyirdi: "Qoy, bir gün hamısını bir yerdə verim. Ana oxusun, oxuduqca danışım ona."

Amma həmin gecə səssizlik uzun çəkmədi. Düşmənin növbəti hücumu baş verdi. Osman sonuncu dəfə səngərin başına qalxarkən gülümsədi. Həmin gülümsəmə, məktublarının son sətirləri kimi – bir ümid idi.

Səngərə düşən mərmilər torpağı titrədirdi. Osman son gülləsini atıb dostlarına tərəf baxdı: “Əgər mən dönməsəm, məktublarımı anama verin!” – dedi və yenidən atəş xəttinə atıldı.

O, yaralı yoldaşını çiyninə aldı, alovun içindən geri çəkdi. Bir əlinə silahı, bir əlinə yoldaşının qan içindəki paltarını sıxaraq irəliləyirdi. Yaralanmışdı, amma ayaqda idi. Səngərə çatanda son dəfə arxaya çevrilib baxdı – düşmənin bayrağı artıq yox idi. Bizimkilər yüksəlirdi.

Komandir səngərə gəlib Osmanı axtardı. Tapanda o, bir daşın arxasında susmuşdu… Gözləri göylərə dikili idi, üzündə bir ifadə – sanki rahatlıq içində: “Vətən sağ olsun”, - deyirdi

Bir neçə gün sonra...

Osmanın dəftəri, içindəki məktublarla birlikdə anasına çatdırıldı. Ana titrəyən əlləri ilə oxuyurdu:

“Əgər bu məktubu oxuyursansa, demək ki, mən sənin dua etdiyin yerdəyəm – Tanrının yanında. Amma qorxma, ana. Mən getmədim, sadəcə torpağa qarışdım. Hər bahar çiçək açanda, bil ki, o çiçək mənəm. Qarabağda əsən yel sənin oğlundur."

Bir neçə həftə sonra, kəndin ortasında bir abidə açıldı. Onun üzərində yazılmış adlar arasında Osman Məhəmmədovun adı da vardı. Bu abidə, yalnız şəhidlərin deyil, həm də oğlu uğrunda döyüşən anaların, onların səbrinin və əzminin simvolu oldu.

Osmanın anası, kəndin ən yaşlı ağsaqqalı ilə söhbət edərkən dedi:

— Mənim oğlumun adı yaşayacaq. Bu torpaq, bu abidə, hər çiçək… O, bizimlədir, həmişə olacaq.

Yaşlı ağsaqqal sakitcə başını tərpədib:

— Oğlun bütün xalqın ruhuna qatıldı, ana. O, heç vaxt ölməz. Adı hər zaman qalacaq.

Əsgər yoldaşları Osmanın son anlarını belə xatırlayırdılar:

— O, heç vaxt geri çəkilmədi. Hamı qaçarkən, Osman əlimdən tutub məni də çəkib apardı. “Geri dönə bilmərik, qələbə yoluna gedirik!” – deyərək. Bu onun son sözləri idi. Qəlbimdə o sözlər hələ də çalınır. Biz qalib gəldik. O, bizimlə idi.”

Anası bir gün Osmanın məktublarını oxuyarkən, onun son məktubunun altında bir qısa cümlə vardı. "Ana, mən sənə zəfər hədiyyə etdim. Torpaq, mənim qanımla islanacaq, lakin hər zaman mənim ruhumla yaşayacaq."

Həmin gün kəndin ən böyük bayramı oldu. Osmanın adı əbədiləşdi. Bayraq yüksəldildi, zəfər nəğməsi çalındı. Qarabağda döyüşən hər bir əsgər, bir-birinin ardınca bu zəfərin şahidi oldu. Hətta döyüş zamanı düşmənlə mübarizə aparanlar da Osmanın adını eşidəndə başlarını əyib ehtiramla onu andılar. Çünki onlar da bu torpağın azadlığı uğrunda verilən canların qiymətini yaxşı bilirdilər.

Bir neçə ay sonra...

Anası hər gün Osmanın şəhid olduğu yeri ziyarət edirdi. O, orada, sakit bir yerdə oturub, Osmanın məktublarını oxuyardı. Qəlbində bir rahatlıq var idi, çünki bilirdi ki, onun oğlu təkcə bir ailənin deyil, bütün xalqın qəhrəmanıdır.

Bir gün, o, kəndin ortasında addımlayarkən, uşaqlar onun yanına gəldi və hər biri “Şəhidlərimizin adını unutmayaq” deyərək, Osmanın adını verdikləri məktəbə yönəlmişdilər. Ana, qürurla dedi:

— Mənim oğlumun adı, bu torpağın hər bir küncündə, hər bir ruhda yaşayacaq. O, ölmədi.

Səngər meydanında, Osmanın yanında döyüşən yoldaşları, sadəcə bir əsgərin deyil, bir millətin qürurunun da daşıyıcısı olduqlarını hiss edirdilər. Bir gün yaralı vəziyyətdə olan əsgər yoldaşı Məhəmməd, duyduqlarını belə ifadə etdi:

“Osman, sən getdiyin yerdə yalnız addımların yox, əbədi izlərin də qalacaq. Sənin ruhun canlanır bu torpaqda – hər addımda, hər bir nəfəsdə.”

Məhəmmədin sözləri əsgərlərin ürəklərində dərin iz buraxdı. Onlar, həmfikir olaraq, Osmanın məktublarında ifadə olunan Vətən sevgisini yaşatmağa, hər uğurda onun səsi kimi “Vətən sağ olsun!” deməyə söz verdilər.

Ana və Övladın Əbədi Yaddaşı

Eyni vaxtda, evdə yaşayan Orxanın anası, məktubları oxuyaraq oğlunun özünəməxsus qəhrəmanlığını anımsayırdı. Hər səhər və axşam, o, dəftərdəki sətirləri oxuyub gözlərində həm kədər, həm də qürur ilə Qarabağ səhərlərini yada salırdı. Qonşuları və qohumları, onun bu məktublarını dinlədikcə, orada gizlənən dərin sevgi və bağlılığı hiss edirdilər.

Günlər keçdikcə, məhəllədə Osmanın adı yalnız bir qəhrəman kimi deyil, həm də gələcək nəsillərə ilham verən bir simvol olaraq yaddaşa düşdü. Məktəblərdə onun məktubları və qəhrəmanlıq hekayəsi oxunurdu. O, xalqın qüruruna çevirilirdi. Osmanın sözləri, “Hər bahar çiçək açanda, bil ki, o çiçək mənəm,” ifadəsi, gənclərin qəlbinə ümid toxuyurdu.

Yaşadığımız çətinliklərə baxmayaraq, hər kəsin içində bir qəhrəman gizlidir. Osman və onun kimi çoxsaylı şəhidlər, bu Vətən torpağında ölməz əfsanələr kimi yaşayır, gələcək nəsillərə nur saçır.

SƏADƏT Sultan: yazıçı-publisist, AYB-nin üzvü