Bu ilin mart ayının ilk günlərinə kimi dostların, tanışların keçirdikləri tədbirlərin, yığıncaqların daimi iştirakçısı idim. Yubleylərə, kitab təqdimatlarına, respublikanın tanınmış şairləri, yazıçıları, incəsənət xadimləri ilə görüşlərə həvəslə gedirdim. Bu görüşlərdən də əldə etdiyim qazancım bilmədiyim, eşitmədiyim idi. Belə tədbirlərlə yanaşı, havadarlarının, xaç qardaşlarının köməyi, dəstəyi ilə vandal ermənilərin işğal etdiyi torpaqlarımızın, soyqırım həyata keçirdiyi yaşayış məkanlarımızın işğal günləri idi. Bu işğal günlərinin keçirilməsi mənə ağır gəlirdi, mənliyimə, qüruruma toxunurdu, sıxılırdım, miskinləşirdim. Yana- yana, qovrula- qovrula, bəzən də hayqıra- hayqıra danışırdım. Ermənilərə qarşı kinimi, nifrətimi, qəzəbimi bildirirdim. Bu günə düşməyimizin günahını da özümüzdə görürdüm. Və bütün ədəb- ərkan normalarını unudub deyirdim ki, bu günə, bu dəqiqəyə kimi bizim kişilikdən,qeyrətdən, namusdan danışmağa haqqımız yoxdur. O gün mənlikdən, şərəfdən, kişilikdən, qeyrətdən, namusdan danışacayıq ki, bu gün işğal gününü göz yaşları ilə qeyd etdiyimiz yaşayış məntəqələrimizin azadlıq gününü keçirəcəyik. Qisasımızı qiyamətə qoymayacayıq. Nə vaxta kimi qələbə yox, işğal günlərinə yığışacayıq? Axı danışanda yekə-yekə deyirik ki, biz Babəklərin, Cavanşirlərin, Şah Xətailərin, Koroğluların nəsilindənik. Yüzə- yüz onlardan heç biri bu acı məğlubiyyətlə, işğalla ömründə barışmazdılar. Əgər doğurdan da, biz onların nəsilindəniksə, niyə 30 ildir ATƏT kimi bir ermənipərəst, ədaləti görməmək üçün kor olan, həqiqəti eşitməmək üçün kar olan, haqqı nahaqqa verən, iığalçı ilə işğal olunanı tərəzinin eyni gözünə qoyub ikili standartlardan çıxış edən bir turis təşkilatından , onun yeyib- içmək üçün Ermənistana, ordan da kefi yuxarı halda Azərbaycana səfərlər edən (yol ölçən), sonrada il boyu verdikləri bəyanatların vergülünə, nöqtəsinə belə toxunmadan onu yeni kimi verən həmsədrlərdən ədalət gözləyirdik.

 Heç yadımdan çıxmaz. Rəhmətlik Əbülfəz Elçibəyin prezidentliyinin yüz gününə bir neçə sual ünvanlamşıdım. Onlardan biri beləydi:- ATƏT çərçivəsində Ermənistanla Azərbaycan qarşı durmasını sülh yolu ilə nizama salmaq üçün bütün danışıqlar nəticəsiz qalıb. Ölkə ağır iqtisadi vəziyyətdə olduğu halda Romaya və başqa şəhərlərə ketmək üçün bu qədər xərc çəkməyə dəyərmi?

 O vaxtı- yəni 26 sentiyabr 1992- ci il tarixdə “Azadlıq” qəzetində Ə. Elçibəy aşağıdakı cavabı vermişdi: “Danışıq nə qədər mümkündürsə, nümayəndə getməlidir. İndi bu məsələni dövlət səviyyəsində götürsək, qəpik- quruşdur. Düzdür, adambaşına 5- 10 min dollar gedir. Əgər birdən danışıq baş tutsa və sülh əldə olunsa, onda bizim milyonlarla pulumuz hədər getməyəcək. Adamlarımız ölməyəcək. Qətil- qarət dayanacaq. Məsələn, Amerika vaxtı ilə Sovetlər Birliyinə gedib- gəlməsi üçün milyonlarla xərc qoydu. Dedilər ki, bu boş danışıqlardır. Amma SSRİ ilə elə bir danışıqlara gəldi ki, hərbə qoyduğu yüz milyardlardan yaxa qurtardı. Hər halda başlıca yol danışıqlar yoludur. Hərbi yol isə ikinci, üçüncü yeri tutur”.

 Sadədən sadə olan Əbülfəz Elçibəy beynəlxalq təşkilatların fəaliyyətinə, onların bizi erməni vəhşiliyindən qurtaracağına sadə xalq kimi inanırdı. Onun dediyi kimi 28 ildə ATƏT- in yzlərlə danışıq xatirinə aparılan danışıqlarının iştirakçısı olduq. Hər danışıqdan sonra da danışığında mübtadayla xəbərin yerini dəyiş- düyüş salan, Azərbaycan budaq cümləsinin yerinə erməni budaq cümləsi deyən Xarici İşlər Nazirimiz E. Məmmədyarov bəy bəyanat verirdi ki, danışıqlar səmərəli keçdi, münaqişənin nizamlanmasında müəyyən razılığa gəldik. Bunların hamsı gözə kül üfürmək idi. Ruhun şad olsun Əbüləz bəy, sənin dediklərinin hamsını 28 il sərasər elədik. Amma bu illərdə (atəşkəs illərində) ATƏT həmsədrlərinin  havadarlığı ilə ermənilər hər gün yox, hər saat əsgərlərimizi, ərazilərimizi və dinc əhalimizi iri çaplı silahlardan atəşə tutdular, yüzlərlə insanı qətlə yetirdilər. Bir sözlə dünyanın yekədən- yekə təşkilatı olan BMT- nin cəsarətsizliyi (mən buna güc dövlətlərinin buyruq qulu deyərdim), ATƏT- in 28 illik ermənipərəsliyi, xristian təsübkeşliyi bizim səbrimizi daşdırdı. Və elə daşdırdı ki, ürəyimizə təpər, qolumuza güc gəldi. Kimliyimiz, kimlərin övladları olmağımız yadımıza düşdü. Nərə çəkib əzəli və əbədi düşmənimiz olan erməninin üstünə yeridik. Yeridik ki, BMT- nin 28 il kağız üzərində qalan qətnamələrini yerinə yetirək, yeridik ki, ATƏT- in təmas xəttini darmadağın edib erməni faşistlərini torpaqlarımızdan çıxdıqları yerə kimi qovaq. Tanrının varlığına şükür olsun ki, bu gün Ölkənin Ali Baş Komandanı cənab İlham Əliyevin qətiyyəti və müzəffər ordumuzun qəhramanlığı sayəsində illərlə erməni murdarlığından əziyyət çəkən yaşayış məntəqələrimiz azad olunur, təmizlənir.

 Müdafiə Nazirliyinin TV- də işğaldan azad etdiyi yaşayış məntəqələrimizdən çəkib yayımladığı kadırlara baxanda adam dəhşətə gəlir. İlahi, insan da bu qədər vəhşilik edər? Mənə elə gəlir ki, heç bir müharibədə belə dağıntılar, talanlar olmayıb. Bu bəşəri cinayətdir. Bunun haqq- hesabını ermənilər verməlidirlər. Özü də tezliklə. Bu cinayətkarlar, vəhşilər, insanlığa ləkə gətirənlər, beynəlxalq qanunlara məhəl qoymayan vandallar döyüş meydanında heçnəyə nail ola bilməyən, acı məğlubiyyətini qəbul etməyən hiyləgər, qəddar, amansız, namərd düşmən heyfini mülkü əhalidən çıxır. Şəhərlərimizi, kəndlərimizi  top, raket atəşinə tutur, məsum körpələri, qadınları, qocaları öldürürlər. Bu vandallığa dünya göz yumur, səsini çıxarıb etirazını bildirmir. Budurmu dünyanın insanlığı, bəşəriliyi?!

 Bu günərdə qəzetlərdən oxudum ki, bizim şanlı, müzəffər ordumuz düşmənin 6 min nəfərdən çox hərbiçisini məhv edib. Amma bu çox azdır. Onlar son nəfərinə kimi məhv edilməlidirlər. Böyük türk sərkərdəsi Əmir Teymur vaxtında onların sonuna çıxsaydı bəlkə də bu gün bəşəriyyət qulağı dinc və rahat yaşayardı. Rəsmi xəbərlərdə tez-tez vurğulanır ki, qabaqlarda olduğu kimi yenə ermənilərlə bir yerdə yaşayacağıq. Mənə elə gəlr ki, bu dünyasında mümkün olan şey deyil. Ortada Xocalı, Gəncə, Bərdə ... soyqrımları var. Azərbaycan xalqı həmişə ermənilərə güzəşdə gedib. Daha bəsdir. Onların ayaq qoyduqları torpaqlar illərlə suyla yuyulmalıdır ki, ora çökən erməni murdarlıqları yuyulsun.

  Bu gün beynəlxalq təşkilatları, ATƏT-in həmsədr ölkələrini  Azərbaycanda ermənilərin terrorla insanları qətlə yetirməsi, qadağan olunmuş silahlardan istiadə etməsi, mülki obyektləri darmadağın etməsi yox, döyüş meydanında müzəffər bir ordunun qarşısında duruş gətirə bilməyən, yazıq və aciz bir duruma düşmüş Ermənistanı xilas etməkdir. Əgər belə olmasaydı iki gündən bir ATƏT- in həmsədr ölkələri vasitəçilik edib Azərbaycanı hümanitar atəşkəsə sürükləməzdilər. Dəfələrlə bu hümanis atəşkəsə razı olan Azərbaycan atəşkəsin canına yel dəyməmiş ermənilərin hücumuna məruz qalıb. Azərbaycanın sülhpərvərliyindən, hümanistliyindən namərdcəsinə syi- istifadə edən Ermənistan vədinə əməl etmədi. Bütüm mövqeylərimizi, yaşayış məntəqələrimizi, mülki əhalimizi top, mərmi, raket atəşinə tutdu. Bunun nəticəsində xeyli insan həlak oldu və yaralandı. Yüzlərlə ev dağıdıldı, insanlara küllü miqdarda ziyan dəydi.

 Ermənilərin və onların vasitəçilərinin məqsədi heç kimə sirr deyil. Məkir və hiylə. Az da olsa vaxt qazanmaq, itkilərin yerini doldurmaq. Deyirəm, o xalq xoşbəxt və bəxtəvərdir ki, onun düşməni mərddir. Mərd düşmənlə müharibə aparmaq şərəfverici və qürur vericidir. Amma çox təəssüf ki, bizim əbədi və əzəli düşmənimiz olan ermənilər namərd, alçaq, şərəfsiz, qeyrətsiz, ləyaqətsiz, hiyləgər, əxlaqsız düşməndir. Belə bir düşməni Allah heç kimə qismət eləməsin. Amin!

 Ermənilərin necə iyrənc, əzazil, hiyləgər, məkirli olduğunu təkcə biz görməmişik. Buna bütün dünya şahiddir. Görün dünyanın tarixi şəxsiyyətləri ermənilər haqqında nələr deyib. Məsələn, qonşu Gürcüstanın görkəmli şairi İ. Çavçavedze yazır: “Ermənilər dost cilidində düşməndir. Onun nəvazişindən, təbəssümündən qorxduğum qədər açıq düşməndən qorxmuram”.  Şair tamamilə haqlıdır. Onlar bizim torpaqlara yazıq, miskin, əlsiz- ayaqsız kimi gəldilər. Evimizin qapısını taybatay açıb içəri dəvət edib süfrəmizin başında oturtduq. İllər keçdi və onlar bunun müqabilində bizi torpağımızdan və evimizdən çıxarıb torpağımıza, evimizə sahib çıxdılar. Gəlmələr torpaqlı, evli oldu, biz isə köçkün, didərgin.

 Bu gün Makronun (makoronun)  durumuna az qala göz yaşı tökdüyü ermənilər haqqında görün onun soydaşı səyyah Qraf de Şoll nə yazıb: “Ermənilərlə heç cür yaxınlıq edə bilmirdim, çünki onların alçaqlığı və əclaflığı dözülməzdir”. Bunun ardınca səyyah yazır: “Ermənilərdə mənfur bir biclik, biabırçı bir əclaflıq və rüsvayçı bir alçaqlıq vardır”. Deyirəm nə ola adam Makronun yaxasından tuta və deyə: Ayə, a zalım oğlu halına yandığın, nakişiliyini, haqsızlığını canidildən müdafiə etdiyin erməniləri baban belə görüb. Sənin gözün kordur ki, babanın yazdığını hələ oxumamısan? Oxu bala, oxu, bəlkə nəyisə anladın və haqqa gəldin.                             

 1920- ci ilin mart ayında İngiltərənin xarici işlər naziri Kerzon icma palatasındakı çıxışını belə başlayır: “Cənablar, mənə belə gəlir ki, siz erməniləri 8 yaşında təmiz və məsum bir qız kimi zənn edirsiniz. Bu fikirlə çox yanılırsınız. Halbu ki, ermənilər son dərəcə vəhşi davranışları ilə nə qədər qan tökən xalq olduqlarını qeyd şərtsiz isbat etmişlər”. Vallah, mənə elə gəlir ki, bu fikirləri hansı xalq haqqında söyləsəydilər o xalq çoxdan xəcalətindən yerə girmişdi. Amma ermənilər nə xəcalət qanandırlar, nə namus, nə də qeyrət. Onlar üçün namusuzluq, qeyrətsizlik etiketdir. Doğulandan alnlarına yapışdırılıb.

 Kürdlərin bir atalar sözündə ermənilərin etibarsızlığı belə xarakterizə edilir: “Atın kolasına, itin tulasına, erməni balasına etibar yoxdur”. Gürcü ataları isə belə deyir: “Erməni gəldi, özü ilə yeni bəla gətirdi”. İki yüz ildir ki, erməni bəlasından əziyyət çəkirik. Artıq bu bəladan bir dəfəlik qurtarmaq üzürəyik. Müzəffər ordumuz qələbələrini genişləndirməkdədir. Qarabağ Azərbaycandır! Zəngəzurun Azərbaycan olmasına doğru irəli Azərbaycan əskəri!

Məhərrəm Şəmkirli

AYB-nin və AJB-nin üzvü.