AZ
RU
.jpg)
Pekin -niyə geri addım atdı?
Çin və Hindistan sərhədin mübahisəli dağ massivindəki qüvvələrini geri çəkməyə başlayıblar. Bu haqda ilk məlumatı Çinin Müdafiə Nazirliyi yayıb.
Yenixeber.org: Hər iki tərəf fevralın 10-dan başlayaraq Panqonq gölünün sağ və sol sahilindəki qüvvələrini sinxron şəkildə geri çəkib. Pekinlə Dehli arasında əldə olunmuş razılaşmaya görə, tərəflər sərhəddə atıcı silahlardan istifadə etməyəcəklər.
Məsələ burasındadır ki, 2020-ci ilin iyunun 16-da sərhəddə toqquşmalar zamanı Hindistanın onlarla sərhədçisi həlak olmuşdu. İnsident zamanı atıcı silahlardan istifadə edilməsə də, hindistanlı hərbçilər onlara atılan daşlardan tələf olmuşdular. Çin o zaman itkiləri barədə məlumat yaymasa da, Hindistandakı mənbələr toqquşma nəticəsində təxminən 45 çinli hərbçinin zərər gördüyünü bəyan etmişdi.
İki ölkənin dağ massivindəki sərhədi illərdir gərginlik mənbəyi olaraq qalır. Hindistan dağlardan keçən sərhədi tanımağa hazır olsa da, Çin fərqli siyasət yürüdür və hər fürsətdə sərhədini irəli çəkməyə çalışır. Buna görə də təxminən hər 4-5 ildə bir dəfə sərhəddə gərginlik yaşanır. Dehli ilə Pekin arasında bu mövzuyla bağlı 1993 və 1996-cı illərdə aparılan danışıqlar isə nəticə verməyib.
Bəs görəsən nədən Pekinlə Dehli gərginliyi azatlmağa qərar verdi?
Birincisi, tərəflər hərbçilərini geri çəkməyə və atıcı silahlardan istifadə etməyəcəklərinə boyun olsalar da, sərhədin haradan keçdiyi hələ qeyri-müəyyən olaraq qalır. Bu o deməkdir ki, iki böyük ölkə gələcəkdə yenidən sərhəddə toqquşma ehtimalından uzaqlaşmadılar.
İkincisi, görünür, Çin ətrafındakı çəmbərin daraldığını anlayaraq Hindistanla münasibətləri daha da gərginləşdirməməyə qərar verib. ABŞ-ın yeni prezidenti Co Bayden Pekinlə dil tapmağa çalışacağını vəd etsə də, insan və milli azlıqlar məsələsində Çinə qarşı təzyiqləri azaltmayacağını bildirib. Ona görə də Pekində düşünüblər ki, eyni zamanda həm Amerika, həm də Hindistanla dava etmək Çinə baha başa gələ bilər. Ona görə də Pekin sərhəd məsələsində bir qədər geri addım atmağa üstünlük verib. Ancaq Pekinin bu fasiləni nə zaman sonlandıracağını söyləmək çətindir. Misal üçün, 6 ay əvvəl Çin sərhədçilərinin Hindistan ərazilərinə irəliləməsi cəhdi Dehli üçün sürpriz olmuşdu. Çünki, bu insidentə qədər Dehli Pekinlə ortaq iqtisadi və regional layihələri müzakirə etməyə başlamışdı. Dehlidə düşünürdülər ki, Pekin Hindistanla faydalı əməkdaşlığı sərhəddə bir neçə kilometrliyə irəli çəkməyə qurban verməz. Hesablar isə yanlış çıxdı.
Hazırladı: “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi
Məsələ burasındadır ki, 2020-ci ilin iyunun 16-da sərhəddə toqquşmalar zamanı Hindistanın onlarla sərhədçisi həlak olmuşdu. İnsident zamanı atıcı silahlardan istifadə edilməsə də, hindistanlı hərbçilər onlara atılan daşlardan tələf olmuşdular. Çin o zaman itkiləri barədə məlumat yaymasa da, Hindistandakı mənbələr toqquşma nəticəsində təxminən 45 çinli hərbçinin zərər gördüyünü bəyan etmişdi.
İki ölkənin dağ massivindəki sərhədi illərdir gərginlik mənbəyi olaraq qalır. Hindistan dağlardan keçən sərhədi tanımağa hazır olsa da, Çin fərqli siyasət yürüdür və hər fürsətdə sərhədini irəli çəkməyə çalışır. Buna görə də təxminən hər 4-5 ildə bir dəfə sərhəddə gərginlik yaşanır. Dehli ilə Pekin arasında bu mövzuyla bağlı 1993 və 1996-cı illərdə aparılan danışıqlar isə nəticə verməyib.
Bəs görəsən nədən Pekinlə Dehli gərginliyi azatlmağa qərar verdi?
Birincisi, tərəflər hərbçilərini geri çəkməyə və atıcı silahlardan istifadə etməyəcəklərinə boyun olsalar da, sərhədin haradan keçdiyi hələ qeyri-müəyyən olaraq qalır. Bu o deməkdir ki, iki böyük ölkə gələcəkdə yenidən sərhəddə toqquşma ehtimalından uzaqlaşmadılar.
İkincisi, görünür, Çin ətrafındakı çəmbərin daraldığını anlayaraq Hindistanla münasibətləri daha da gərginləşdirməməyə qərar verib. ABŞ-ın yeni prezidenti Co Bayden Pekinlə dil tapmağa çalışacağını vəd etsə də, insan və milli azlıqlar məsələsində Çinə qarşı təzyiqləri azaltmayacağını bildirib. Ona görə də Pekində düşünüblər ki, eyni zamanda həm Amerika, həm də Hindistanla dava etmək Çinə baha başa gələ bilər. Ona görə də Pekin sərhəd məsələsində bir qədər geri addım atmağa üstünlük verib. Ancaq Pekinin bu fasiləni nə zaman sonlandıracağını söyləmək çətindir. Misal üçün, 6 ay əvvəl Çin sərhədçilərinin Hindistan ərazilərinə irəliləməsi cəhdi Dehli üçün sürpriz olmuşdu. Çünki, bu insidentə qədər Dehli Pekinlə ortaq iqtisadi və regional layihələri müzakirə etməyə başlamışdı. Dehlidə düşünürdülər ki, Pekin Hindistanla faydalı əməkdaşlığı sərhəddə bir neçə kilometrliyə irəli çəkməyə qurban verməz. Hesablar isə yanlış çıxdı.
Hazırladı: “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi
