İqtisadçı: “Dünyanın heç bir yerində belə vəziyyət yoxdur, bunu hansı məntiq və qanunla edirlər?”

QHT sədri: “Bu, tam qanunsuz bir addımdır, şəffaflıq da təmin edilmir”

Yenixeber.org: Paytaxtdakı parkinq sistemi ilə bağlı narazılıqlar yenidən artıb. “AzParking” tətbiqinin sürücüləri soyması, parklama yerlərində maşınların təhlükəsizliyinə isə heç bir təminat olmaması barədə kütləvi etirazlar səslənsə də, Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi heç bir tədbir görmür. Qurumun rəsmiləri problemi aradan qaldırmaq əvəzinə, qısa və şablon cavablar verməklə kifayətlənirlər.

Bəzən sistem üzərindən ödənişi edən sürücülərə növbəti dəfə ödəniş tələbi ilə bağlı mesajlar gəlir. Sistem avtomobil sürücüsünün məbləği ödəmədiyini göstərir və ona cərimə yazılır.

Problemlə üzləşən sürücülər Agentliyin “qaynar xətt”inə zəng etsələr də, onlara saatlarla cavab verən olmur. Nəzarətçilərin hazırlıq səviyyəsi və kommunikasiya bacarıqlarının zəif olması səbəbindən ünsiyyətdə ciddi problemlər ortaya çıxır. Bəzən isə bu, nəzarətçilərlə sürücülər arasında münaqişəyə səbəb olur.

Məsələ büdcə müzakirələri zamanı deputatlar tərəfindən də gündəmə gətirilib. Maliyyə naziri Samir Şərifov isə hökumətin parkinq və cərimələrdən pul qazanmaq niyyətində olmadığını söyləyib.

“Cərimənin məqsədi hansısa düzgün olmayan fəaliyyəti müəyyən formada yasaqlamaqdır. Kim ki bu qaydaları pozur, ona qarşı müəyyən cəza tədbirləri görülür. O cümlədən parkinqlər məsələsi daha geniş bir konsepsiyanın tərkib hissəsidir. Bu konsepsiya ictimai nəqliyyatın təkmilləşdirilməsi məsələsinə xidmət edir” – deyə nazir vurğulayıb.

Bəs, paytaxtda sürücülərin parkinq adı ilə soyulmasına nə zaman son qoyulacaq və bunun üçün hansı addımlar atılmalıdır? Paytaxt sakinləri və ekspertlərlə həmsöhbət olaraq problemə aydınlıq gətirməyə çalışmışıq.

Tahir Abıyev Bakıda pedaqoji fəaliyyətlə məşğuldur. Qiyməti təxminən 10 min manat civarında olan “Volkswagen” markalı avtomobil idarə edir. Dediyinə görə, fəaliyyəti ilə əlaqədar şəhərin müxtəlif ərazilərində olur: “Faktiki olaraq avtomobili paytaxtın heç bir ərazisində saxlamaq olmur. Bir ay ərzində 95 manat cərimə yazdılar. Sonra məcbur qalıb mobil tətbiqi yüklədim. Hərə əyninə bir forma geyinib, cərimə yazmaqla məşğuldur. Biz hansına çatdıraq – geyimə, qidaya, kommunala? İstirahət də edəmmirik. İl ərzində fasiləsiz çalışırıq. İctimai nəqliyyatda sıxlıq olur. Pik saatlarda taksilərin də qiyməti bahalaşır. Maşınsız hərəkət etmək mümkün deyil. Bunu da bizə çox görürlər. Yəqin ki, maşını satmalı olacağam”.

Emin Abdullayev satış təmsilçisidir. Proqram təminatı şirkətində çalışır. Deyir ki, yalnız avtomobili olan sürücüləri işə qəbul edirlər: “Biz də işimizə görə bütün günü şəhərdə oluruq. Aylıq məvacibim də 800 manat civarındadır. Şirkət benzin və təmir xərclərini qarşılasa da, cərimələrə qarışmır. Demək olar ki, son bir ayda qazandığım gəlirin yarısını parkinq xərclərinə yönətlmişəm. Bunun axırı necə olacaq? Bu cəmiyyətdə vətəndaşı fikirləşən yoxdur. Ancaq deyirlər ki, “pul gətirin”. Soruşan da yoxdur ki, haradan və necə gətirək?! Biz balalarımızı necə saxlayaq? Onlar yemək yeməsinlər? “Azparking” MMC nə deməkdir? Bu qurum niyə şəhərə yüzlərlə adam töküb, pul yığır? Sürücüləri cərimələyir. Niyə axı? Vallah bezmişik”.

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə, ödənişlərin asanlaşdırılması məqsədilə atılan addımlar anlaşılan olsa da, bunu da “azərbaycansayağı” formada həyata keçirdilər: “Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi “Azpraking” adında mobil tətbiq yaradıb. Bu, normaldır. Amma bu, necə mobil tətbiqdir ki, bütün şəhərə nəzarətçilər yerləşdiriblər? Daha bunun nəyi mobil tətbiq oldu ki?!”.

“İzahat verən də yoxdur, bu nəzarətçilər hansı səlahiyyətlə avtomobillərə cərimələr yazırlar, onların şəkillərini çəkirlər. Eləcə də maliyyə hesabatlılığı yoxdur. Yəni, bu pullar necə xərclənir, hara gedir, bu barədə də məlumat verən yoxdur. Yaxşı bu vəsaitlər bir MMC-nin balansına daxil olur. Həmin pulları hara sərf edirlər? Bunu niyə demirlər? Niyə şəffaflığın təmin olunmasında maraqlı deyillər? İstirahət günləri, həmçinin axşam 8-dən sonra da pul yığırlar. Hansı ki, bu, dünyanın heç yerində bu yoxdur”, - deyə həmsöhbətimiz vurğulayır.

Cəfərli dünya təcrübəsində parkinqdən yığılan vəsaitlərin bələdiyyələrin hesabına köçürüldüyünü diqqətə çatdırır: “Bələdiyyələr də həmin vəsaitləri ərazinin inkişafına sərf edir. Bizdə isə bütün şəhərə adamlar töküblər. Onlar da kütləvi şəkildə sürücüləri cərimləməklə məşğuldurlar. Bunu da hesabatlılıq olmadan həyata keçirirlər. Yəni, Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi “Azpraking” tətbiqi adı altında pul tələb edir. Amma bunun necə xərcləndiyinə dair izahat vermir”.

“Bələdiyyələrin fəaliyyətinin təbliği” İctimai Birliyinin sədri Vüqar Tofiqli hesab edir ki, Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi avtodayanacaq sistemini formalaşdırarkən vacib bir məqamı diqqətdən qaçırıb: “Bütün dünyada avtodayanacaqlardan daxil olan vəsaitlər bələdiyyələrin hesabına daxil olur. Bələdiyyələr də bu vəsaitdən ərazinin inkişafı, abadalaşdırılması, əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə istifadə edirlər. Bu məqsədlə paytaxtdakı bələdiyyələrdən biri adıçəkilən quruma müraciət də edib. Lakin onlardan bildirilib ki, vəsaitlərin bələdiyyələrin hesabına köçürülməsi məqsədəuyğun sayılmır”.

“Əsaslandırma da yoxdur ki, nəyə görə, hansı səbəbdən? Bu, tam qanunsuz bir addımdır. Parkinq sahəsində vəziyyətin normallaşması müsbət addımdır. Eləcə də mobil tətbiqin yaradılması da. Lakin icra mexanizmləri normal deyil. Şəffaflıq da təmin edilmir”, - deyə mütəxəssis fikrini yekunlaşdırır.(AYNA)