Mənfur qonşularımızın əsrlərdən bəri Azərbaycan xalqına qarşı apardığı  haqsız müharibəni,təcavüzkar siyasəti heç kim dana bilməz.Çox təəssüf ki,bizə qarşı kor və kar olan dünya ictimayyəti bunu olduğu kimi qəbul etmir.Uzun illərdir bütün dünyaya özlərini əzabkeş kimi tanıdan ermənilər bu gün dünya xalqlarının  parlamentlərində sərsəm soyqrım iddialarını qəbul etdirməyə  çalışır və çox hallarda buna nail də olurlar.Bu da bilavasitə həmin ölkələrdə güclü erməni lobbisinin aktiv fəaliyyətinin nəticəsidir.

     Soyqrım iddiasının əsasını guya Osmanlı imperiyası dövründə Türklər tərəfindən kütləvi surətdə soyqrıma məruz qalmaları təşkil edir.Dünyanı şərlə,böhtanla,məkirlə saxlayan bu sərsəm,xəstə millət hər il aprel ayının 24-də bu günü yalançı göz yaşları ilə qeyd edir.Yazıqlar olsun ki,hələ də erməni lobbisinin güclü olduğu dövlətlərdə bu yalana,böhtana, iftiraya inanıb göz yaşı tökənlər var.Amma həqiqət tamam başqa şey deyir.Bu günə kimi qorunub saxlanan tarixi sənədlərdə və arxiv mareriallarında göstərilir ki,1915-1916-cı illərdə heç bir soyqırımı olmayıb.Əksinə birinci dünya zavaşında ,Türkiyənin çətin zamanında xaincəsinə ona arxadan sağalmaz yaralar vuruldu.Yqz minlərlə dinc sakin kütləvi şəkildə vəhşicəsinə məhv etdilər.Bütün bunlar bu gün tarixcilər,araşdırmaçılar tərəfindən danılmaz,qaçılmaz faktlarla sübuta yetirilib.Böyük rus yasıçısı M.Qorki deyib: "Faktlar yaman tərs şeydir,ondan qaçmaq olmaz".Bədnam ermənilər də dünya həqiqəti dərk edəndə faktlardan heç cür qaça bilməyəcəklər.

        Faktlar göstərir ki,həmin illərdə ermənilər 600 mindən çox türkü vəhşicəsinə qətlə yetiriblər.Əgər Türklər də ermənilər kimi məkirli,xain,qaniçən,yalançı olsaydılar,rəqəmləri yalandan şişirdib daha çox göstərə bilərdilər.Amma tarix və türk xalqı həqiqi faktları ortaya çıxarır və bu faktları danmaq mümkün deyil.

         1914-cü ildə Osmanlı dövlətinin rəsmi sənədlərində 1 milyon 300 min erməninin Türkiyə ərazisində yaşadığı göstərilir.Ermənilər özləri etiraf edirlər ki,1914-cü  ildə onların 600 mini Cənubu Qfqaza köçüb.Onda əcabə,1 milyon haradan çıxdı? Demək,erməni yalançılığı rəqəmləri istədiyi qədər artırıb.

         Fransa Arxivlər İdarəsindən Avstriya Elmilər Akademiyyasının şərqşunası Erik Faydlin əldə etdiyi sənədlərdə gostərilir ki,həmin vaxt 300 min nəfərin öldüyünü göstəriblər.Eyni zamanda 2 milyon nəfər kürd,türk və müsəlmana qarşı ermənilər tərəfindən soyqırım törədilib.

         Ermənilər təkcə türklərə qarşı yox,eyni zamanda azərbaycanlılara,yəhudilərə,gürcülərə və s.millətlərə qarşı da qtilamlar törədiblər.Bunların hamsı qoca tarixin yaddaşında əbədi yaşayır.

      Ermənilərin Cənubi Qafqaza köçürülmə tarixi 18-ci ğsirdən başlayır.Rus çarı 1-ci Pyotr onların xəzərsahili ərazilərə köçürülməsinə dair sənəd imzalayıb.Nəticədə İrandan,Türkiyədən gətirilən ermənilər irəvanda,Dağlıq Qarabağda,Naxşıvanda yerləşdiriliblər.Və  beləcə, Azərbaycan torpaqları hesabına gələcək ermən dövlətinin əsası qoyulub.Onlar bilərəkdən və ya bilməyərəkdən İran və Türkiyədən Dağlıq Qarabağa gəlmələrinin 150 münasibəti ilə Xankəndində abidə də qoymuşdular.Amma çox heyif ki,"Qarabağ əzəli erməni torpaöıdır" deyib dünyaya çəkən ermənilərin səsini batırmaq üçün bu fakt-abidə heç bir tarixçi,siyasətçi.yazar tərəfindən gündəmə gətirilmədi.

   Qədim Azərbaycan torpaqları olan Qərbi Azərbaycandan və Dağlıq qarabağdan əzəli sahibləri azərbaycanlılar kütləvi şəkildə və zorla çıxarılması,onlara qarşı edilmiş vəhşiliklər,zorakılıqlar Rusiyanın himayəsi ilə xxəsrin əvvəllərində ən böyük vüsət alıb.Qafqazda Azərbaycan torpaqlarında gələcək iyrənc planlarını həyata keçirmək üçün yerli xalqlara daimi düşmən kəsiləcək,onların çörəyini yeyib,suyunu içib sonra da dönük çıxan Ermənistan adlı bir dövlət yaratmaq idi.

      Çar Rusiyası döründə olduğu kimi SSRİ vaxtında da azərbaycanlılara qarşı təhlükəli metodlar davam etdirilib.Zaman-zaman deportasiya və soyqrım halları kütləviləşib.

      1918-ci ildə V.İ.Lenin bolşevik cilidinə girmiş daşnakStepan Şaumyanı Bakıya göndərib.bakıda hakimiyyəti ələ keçirmək adı ilə bolşeviklər erməni daşnaklarının gizli və məkirli niyyətlərini həyata keçirmək üçün şərait yaradıb.1918-ci il 31martda ən böyük cinayətlərdən biri həyata keçirilib.Bakı şəhərində azərbaycınlıların ermənilər tərəfindən kütləvi qırğını olub.bu qırğında Bakı Sovetinin 6 min əskəri "Daşnaksütyun" partiyasının isə 4 min nəfərlik silahlı quldur dəstəsi işdirak edib.Bu faktı sonralar bolşeviklərin daşnak rəhbəri Stepan Şaumyan özü də etiraf edib.

     Milli Elmlər Akademiyyası Tarix institunun "Azərbaycanlıların deportasiyası və soyqrım tarixi" şöbəsinin elmi işçisi Vaqif Abışovun sözlərinə görə 1905-1907,1918-1920-ci illərdə 2 milyona yaxın azərbaycanlını ermənilər qətlə yetiriblər.ermənilərin vəhşiliyi.qeyri-insani hərəkətləri haqqında elə faktlar var kiƏadam onları eşidəndə dəhşətə gəlir,əti ürpəşir.Təkcə onu demək lazımdır ki,şəhərin ancaq  bircə yerində qulaqları,burunları kəsilmiş,qarınları yırtılmış 57 azərbaycanlı qadının,qızın tanınmaz hala salınmış meyiti tapılmışdı.Şəhər xəstəxanasına sığınan 2 min nəfər günahsız insan diri-diri yandırılmışdı.Bax,budur özünü bəşəriyyətə əzabkeş xalq kimi sırıyan erməni vəhşiliyi.

     İrəvan,şərur,Dərələyəz,Sürməli,Qars və s.yerlərdəazərbaycanlıların qətlə yetirilməsində müstəsna xidmətləri fəxrlə qeyd edən zabit Ovanes Ançesiyanın etiraf xatirələri əsasında Amerika yazıçısı Leonard Ramsden Hartvillin yazdığı "İnsanlar belə imişlər"kitabında qeyd olunur ki,mart qırğınında təkcə Bakıda 25 min azərbaycanlı qətlə yetirilib.

         Ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri vəhşililiklər barədə təkzibolunmaz  saysız-hesabsız faktlar var.Bu faktlardan biri də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin Fövqəladə istintaq Komissiyasının 35 ciliddən və 3600 səhifədən ibarət materiallarıdır.Materiallarda göstərilir ki,azğınlaşmış erməni vəhşiləri Bakının ardınca Şamaxıda,Qubada,İrəvanda,Zəngəzurda,Salyanda,Lənkaranda,Qarabağda,Naxçıvanda və s.yerlərdə də qanlı qırğınlar törətmiş,yüz minlərlə günahsız insanları məhv etmişlər.Təkcə Şamaxıda 2 ay ərzində 8 mindən çox sakini öldürmüşlər.

      1918-ci il aprel ayının 29-da Gümürü yaxınlığında qadınlardan,uşaqlardan ibarət olan 3 min nəfərlik köçü son nəfərinədək məhv ediblər.Zəngəzur qəzasında 115 kəndi,İrəvan quberniyasında 199 kəndi,Ordubadın dağlıq hissəsində 150 kəndi,Cavanşir qəzasında 28 kəndi,Cəbrayıl qəzasında 17 kəndi yer üzündən silib,əhalisini isə qətlə yetiriblər.

    Azərbaycanlılara qarşı düşmən kəsilən ermənilər Qafqazda yaşayan azərbaycanləları məhv etməklə kifayətlənməyib Cənubu Azərbaycanda da olmazın vəhşiliklər törədiblər.Cənubi Azərbaycan və İran ərazisində 130 mindən çox günahsız soydaşımız erməni vəhşiliyinin qurbanı olublar.

     Əsirlərlə davam edən erməni vəhşiliyi nəhayət ki,ulu öndər Heydər Əliyevin sayəsində öz həqiqi və layiqli qiymətini aldı.31 mart tarixi azərbaycınlıların soyqırım günü kimi tarixə düşdü.

    1918-1919-cu illərdə erməni quldur dəstələri təkcə azərbaycanlıları qırmırdılar,onlar eyni zamanda Azərbaycanı özlərinə Vətən bilən yəhudiləri də məhv etmişlər.Onlar Qubada 3 min dinc yəhudini xüsusi amansızlıqla qətlə yetirmişlər.Azərbaycandakı dağ yəhudiləri dini icmasının rəhbərliyi,Dövlət Arxiv idarəsi əməkdaşları və ayrı-ayrı vətəndaşların köməyi ilə tarixi sənədlər əldə edilib və 87 nəfərin adını müəyyənləşdirmək mümkün olub.Erməni soyqrımına məruz qalmış Quba yəhudilərinin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün Qırmızı kənddə abidə ucaldılıb.

   Eaməni xülyasının ağrısını Azərbaycanın vətəndaşı olan başqa azlıqlar da çəkiblər."Böyük Ermənistan" yaratmaq xülyasında olan ermənilər təkcə türklərlə azərbaycanlılara yox,eyni zamanda başqa millətlərə qarşı da  həmişə düşmənçilik ediblər və edirlər.1918-ci ildə ermənilər 470 mindən çox azərbaycanlını,120 min gürcünü,90 min kürdü,18 min kumuku,21 min dargin və çeçəni,47 min avarı,13 min yəhudini və tatı,110 min rusu qətlə yetiriblər.Bu faktları Aəri-Slavyan Dünyası İctimai Birliyi uzun və gərgin axtarışdan sonra müəyyən edib.

  Ermənilər təkcə azərbaycanlılara qarşı yox,həm də Azərbaycan adına nə varsa,hamsına düşmənçilik ediblər.Öldürmək,məhv etmək,sökmək,dağıtmaq,tar-mar etmək işini,tarixi memarlıq  abidələrimizi,qəbiristanlıqlarımızı,müqəddəs ziyarətgahlarımızı yerlə-yeksan etməklə başa çatdırdılar.

   Tarixi silinmiş abidələrimizdən biri də 1918-ci ilin martında ermənilərin Bakıda azərbaycanlılara qarşı törətdikləri qırğında şəhid olmuşlara salınmış xiyaban idi.Məlumdur ki,burada 12500 şəhiddən 3 mini uyuyurdu.

   Musavat hökumətinin uzaq görənliyi sayəsində Xiyaban 1918-ci il soyqırımını özündə yaşadan tarixi abidə şəkilinə salındı.Lakin bunun ömrü uzun olmadı. 1920-ci ilin 28 aprelində V.İ.Lelinin işğalçı x1-ci Qızıl Ordusu Azərbaycanı işğal etdikdən sonra hakimiyyətə gələn daşnak ermənilər Şəhidlər Xiyabanını yer üzündən (həm də yaddaşlardan) silmək üçün hiyləyə əl atdılar.Müsəlman üçün müqəddəs olan qəbristanlığın yerində park salmaq üçün qərar çıxardılar.İnsanlar bolşeviklərin bu qeyri-insani əməllərinə inanmadılar.Amma bu həqiqət idi.Nəticədə ermənilərin əliylə öldürülmüş erməni vəhşiliyinin şahidi olan xiyabanın izi itirildi.

   Son illərdə Dağlıq Qarabağda  və işğal olunmuş ərazilərdə 1200 tarixi-memarlıq abidəsi tamamilə məhv edilib,27 muzey,şəkil qalereyası dağıdılıb,100 mindən çox eksponat mənimsənilib,100-lərlə hektar meşə odlara qalanıb,onlarla adda təbii sərvətlər dünüya bazarında satılıb.

    Azərbaycan öz müstəqilliyi və suverenliyi uğurunda çoxsaylı qurbanlar verib.xx əsrin sonu xalqımız yeni müharibə meydanına sürükləndi.Xain qonşumuz əsrlər boyu azərbaycanlılara qarşı bəslədiyi nifrəti,düşmənçiliyi 1992-ci ilin 26 fevralında bir daha nümayiş etdirdi.onların Xocalıda törətdikləri soyqrım son 200 ilin ən dəhşətli hadisələrindən biri kimi tarixin səhifələrinə qanla yazıldı.

   Xocalı şəhidləri 366-cı rus alayının köməyi ilə erməni vəhşiliyi nəticəsində qana boyandı.100-lərlə dinc sakin,qoca,cavan,qadın,uşaq qanına qəltan edildi.Yüzlərlə yaralı,qaçqın,didərgin bu müdhüş gecənin canlı şahidinə çevrildi.

   1992-ci il fevral ayının 25-dən 26-na keçən gecə 613 nəfər xocalı sakini şəhid oldu.Onlardan 106 nəfəri qadın, 59 nəfəri 1yaşından 18-ə qədər uşaq və yeniyetmə,70 nəfəri qoca,aqsaqqal,ağbirçəkdir.8 ailə tamamilə şəhid olmuş,25 nəfər uşaq ata-anasını,230 nəfər uşaq valideyinlərinin birini itirmişdir.487 nəfər bu faciədə əlil olmuşdur.150 nəfər isə itkin düşmüşdür.İndiyə kimi onlardan heç bir xəbər yoxdur.1275 nəfər sakin ermənilər tərəfindən girov götürülmüşdür,1000 nəfər güllə yarası almışdır.

  Budur "əzabkeş"ermənilərin iç üzü.Dünyada hər kəs Xocalı soyqırımı barədə ətraflı məlumat əldə edərək,ermənilərin "əzabkeş"mi,yoxsa yırtıcımı olduğunu dərk edə bilər.Tarix boyu müxtəlif tarixi simalar tərəfindən əsil qiymətlərini ermənilər haqqında böyük rus şairi A.S.Puşkin deyib: "Sən oğrusan,qulsan,cünki ermənisən".Rəhmətlik necə də doğru deyib.Əgər dahi A.S.Puşkin bu gün yaşasaydı həmin sözlərə bunları da əlavə edərdi: "Sən oğrusan,nökərsən,yırtıcısan,insanlığa ləkəsən,çünki ermənisən".

   Bəli,ermənilərin Xocalıda törətdikləri vəhşiliyi onlara bağışlamaq olmaz.Mütləq  və mütləq bunun cavabını vermək lazımdı.Bu cavabı biz Milli Məclisdən,beynəlxalq təşkilatlardan ,dünya parlamentlərindən gözləyirik.Haqsızlığa nə qədər dözmək olar?!Cani ilə cani dilində danışmaq lazımdır.

  Erməni lobbisi hər il yalançı soyqrımını dünyanın aparıcı dövlətlərinin parlamentlərinin müzakirəsinə çıxarır və qəbul elətdirir.Hətta həmin ölkələrin iri şəhərlərində soyqırım abidələri ucaltdırırlar.

  Yazıqlar olsun ki,hər sahədə olduğu kimi bu sahədə də  biz ermənilərdən çox-çox geridə qalırıq. Ona görə də neçə illərdir ki,Qarabağ həqiqətini haqsız dünyaya çatdıra bilmirik.Soydaşlarımız yataqxanalarda,çadırlarda,vaqonlarda,heç bir kommunal şəraiti olmayan uşuq-sökek binalarda,yer-yurd,Vətən həsrətiylə ölüb qurtarırlar.Belə laqeyidliyimiz,biganəliyimizlə özümüz öz soydaşımız a qarşı soyqırım edirik.

   Son illər şəhərlərimizin,qəsəbələrimizin küçələrini,meydanlarını,parklarını,xiyabanlarını saysız heykəllər bəzəməkdədir.Mən qətiyyən bunun əleyhinə  deyiləm.Xalq üçün,Vətən üçün çalışan,şəhid olan,hərb meydanında qəhramanlıq göstərən hər bir fərdin heykəli də ucaldılmalıdır, əbədiləşdirilməlidir.

Soyqırım törədilmiş hər bir rayonumuzda,kəndimizdə gözə gəlimli yerlərdə möhtəşəm soqrım abidəsi ucaltmaq imkanımız var.Biz bununla xalqın yaddaşını təzələyər,yeni nəsilə kimin kim olduğunu tanıdarıq,unutqanlıq sindiromundan bir dəfəlik canımızı qurtararıq.Zaman-zaman unutqanlıqdan başımıza gələn faciələr təkrar olunmaz.

   Xocalı faciəsinə şəhərin gözdən,könüldən uzaq bir güşəsində qoyulmuş xırda bir abidə heç də Xocalı soyqırımını dolğunluğu ilə əhatə etmir.

       Məhərrəm Şəmkirli.             ,