Hüseynbala Səlimov: “Moskvadakılar ümid edirlər ki, Paşinyanın gedişindən sonra bu proses başa çatacaq və bu həvəskar fəaliyyət uzun sürməyəcək - 2026-cı ildə hər şey normala dönəcək”

Yenixeber.org: “Rusiya sərhədçilərinin İrəvanın Zvartnots hava limanında çıxması ilə bağlı suala yəqin birbaşa və lakonik cavab odur ki, tərəflər bu barədə ötən il razılaşıblar: Rusiya öhdəlik götürüb ki, bu ilin avqustunda öz funksiyalarını yerli erməni sərhədçilərinə verəcək və bundan sonra Zvartnots hava limanından çıxacaq. Ancaq burada başqa, necə deyərlər, əks sual yaranır: “Bəs ruslar bunu niyə belə tez etdilər? Axı bunun ardınca başqa güzəştlər də ola bilər?”. Bəzi məlumat mənbələrinə inansaq, Moskva Ermənistan sərhədlərinin digər mühüm keçid və hissələrini də erməni sərhədçilərinin nəzarətinə vermək niyyətindədir. Baxmayaraq ki, digər mənbələrdən əldə edilən məlumata görə, Zvartnotsdan olan rus sərhədçiləri Ermənistanın Türkiyə və İran ilə sərhədlərinə gediblər”.

Bu sözləri siyasi icmalçı Hüseynbala Səlimov “Zerkalo.az” saytına İrəvanda hava limanını rus sərhədçilərin tərk etməsi ilə bağlı yazdığı analitik məqalədə qeyd edib.  

Siyasi şərhçi daha sonra qeyd edir: “Hər halda aydındır ki, Zvartnots hazırkı Ermənistan hakimiyyəti üçün son sərhəd deyil – onlar hakimiyyətdə qalsalar, daha da irəli gedərək, digər rus sərhədçilərinin dislokasiya yerlərindən çıxarılmasını tələb edəcəklər. Ona görə də sualımız heç də sırf ritorik deyil. Qeyd edək ki, burada bir neçə hal rol oynaya bilər. Birincisi, Rusiya artıq üç ildir ki, Ukrayna ilə müharibə aparır. Əslində bu müharibə hələ 2014-cü ildə Donetsk və Luqanskla bağlı hadisələrlə, hətta formal olaraq hər şey bir qədər əvvəl, Krımın tutulması ilə başlayıb. Hazırda Rusiya hər gün ən azı bir neçə yüz canlı qüvvəsini itirir. Ona görə də çox ciddi demoqrafik problemlər yaşayır. Təsadüfi deyil ki, hərbi xidmətə çağırışla bağlı qanunların şərtləri və tələbləri ildən-ilə daha da sərtləşir. Bu yaxınlarda Rusiyanın müvafiq qanunvericiliyinə yeni dəyişiklik edilib: bundan sonra hərbi qeydiyyatda olmayan şəxslər Rusiya vətəndaşlığından məhrum ediləcəklər. Ona görə də indi Kremlə hava və su kimi insan lazımdır... Ona görə də onlar hesab edirlər ki, Rusiyanın Ermənistanda artıq kifayət qədər hərbi rıçaqları var, çünki bu ölkədə bir neçə rus hərbi bazası mövcuddur, bu səbəbdən Ermənistan hava limanının və hətta sərhədlərin “təhlükəsizliyi” erməni sərhədçilərinin yurisdiksiyasına verilir”.

“İkincisi, Ermənistan sərhədləri üçün real təhlükə yoxdur. Ermənistanın sərhədlərinə nə İran, nə Türkiyə, nə də Azərbaycan heç bir təhlükə törətmir. Bu yaxınlarda Türkiyə və Ermənistan nümayəndələri iki ölkə arasında münasibətlərin normallaşdırılması prosesinin konkret aspektlərini müzakirə etmək üçün yenidən görüşdülər”, - deyə analitik vurğulayıb.

H.Səlimov məqaləsində üçüncü məqama toxunur: “Üçüncüsü, bizə elə gəlir ki, siyasi analitiklər Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından (KTMT) çıxmasının Rusiya üçün nəticələrini şişirdirlər. Bu, o qədər də sadə və sürətli proses deyil - hətta ən əlverişli şəraitdə belə, bu, illərlə uzanacaq, çünki artıq qeyd olunduğu kimi, bu ölkədə bir neçə Rusiya hərbi bazası fəaliyyət göstərir. Bundan əlavə, biz dəfələrlə bəzi Mərkəzi Asiya ölkələrinin təcrübəsindən misallar gətirmişik: onların bəziləri bəzən cəsarətlə KTMT sıralarını tərk edib, sonra onun strukturlarına qayıdıblar. Oxşar ssenarilər NATO tarixində də mövcud idi: vaxtilə Yunanıstan və hətta Fransa Alyansı tərk etdi, lakin sonra yenidən NATO-ya tamhüquqlu üzv oldu. Üstəlik, ermənilərin həmişə bir yox, bir neçə ağaları olub. Bizdən fərqli olaraq, hətta SSRİ dövründə də onların xarici ölkələrlə çox ciddi əlaqələri olub – bu məsələdə bəlkə də Baltikyanı ölkələrdən sonra ikinci olublar. Hamı bilir ki, onlar bütün dünyaya səpələniblər və Fransa ilə ABŞ-da çox böyük diasporaları var. Ona görə də qeyd etmək lazımdır ki, ermənilər Rusiyanın mümkün təzyiqləri qarşısında o qədər də aciz və müdafiəsiz deyillər. Amma Ermənistan təkcə sırf iqtisadi baxımdan deyil, enerji və kommunikasiya planlarında da Rusiya ilə möhkəm bağlıdır. Qərbin - ABŞ və Fransanın Ermənistanda hələlik belə təsir rıçaqları yoxdur. Məhz buna görə də Kreml hesab edir ki, Qərb hələ Ermənistan üçün Rusiyanı əvəz edə və onun problemlərinin bütün yükünü çiyinlərinə götürə bilmir. Bundan əlavə, biz dəfələrlə qeyd etmişik ki, Moskvada Ermənistan siyasətindəki anti-Rusiya əhval-ruhiyyəsinin ilk növbədə Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın “əməyi” olduğunu düşünürlər. Moskvadakılar ümid edirlər ki, Paşinyanın gedişindən sonra bu proses başa çatacaq və bu həvəskar fəaliyyət uzun sürməyəcək - 2026-cı ildə hər şey normala dönəcək... Təəssüf ki, onların gözləntiləri tamamilə əsassız deyil. Ötən gün Amerika rəy sorğularına görə, siyasi reytinqlər siyahısında Paşinyanın partiyası əvvəllər lider idi. Lakin indi onu respondentlərin iyirmi faizindən də az hissəsi dəstəkləyib. Eyni sorğularda respondentlərin cəmi 17 faizi hesab edir ki, Ermənistan KTMT sıralarında qalmalıdır!.. Bir sözlə, vəziyyət çox mürəkkəbdir. Təbii ki, Qərb tədricən Ermənistanda özünü layiqincə yerləşdirməyə çalışır. ABŞ burada yeni atom elektrik stansiyası tikməyi planlaşdırır ki, bu da İrəvanın Moskvadan enerji asılılığını azalda bilər. Üstəlik, Vaşinqton Ermənistanla hərbi təlimlər keçirir. Amma bütün bunlar, hətta Avropa İttifaqının Ermənistana ayırdığı on milyon dollarlıq hərbi yardım, yumşaq desək, indiyədək “böyük yolda kiçik addımlar”dır. Məhz buna görə də Moskva hələ də bu prosesləri böyük səbirlə izləyir. Üstəlik, hətta Kreml də belə öyrəşib ki, Ermənistanın həmişə ən azı iki “talibi” olub – ona görə də İrəvanın indi iki stulda oturmağa əlindən gələni etməsi heç də təəccüblü deyil”.(AYNA)