Avropanın göbəyində fəlakət davam edir: “Əgər Rusiyanı dəyişdirmək üçün çarə tapılmasa...”

Yenixeber.org: Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin (USQ) sıralarında Rusiya ilə müharibənin dalana dirəndiyinə və bunun yalnız danışıqlar yolu ilə aradan qaldırılacağına inananların sayı artır. Bunu barədə Almaniyanın “Bild” nəşrinin Donbass cəbhəsindən hazırladığı reportajda qeyd olunur.

Müəlliflərin fikrincə, vəziyyət getdikcə daha acınacaqlı və mürəkkəb hala gəlir: “Rusiya qoşunları sürətli hücumlarını davam etdirir. Ukrayna ordusu özünü həm Qərb, həm də öz hökuməti tərəfindən tərk edilmiş hiss edir”.

USQ-nin Donetsk vilayətinin Pokrovski rayonunda yerləşən 68-ci briqadasından olan ukraynalı zabit Andrey deyib ki, bəlkə də, bunun ABŞ seçkiləri ilə əlaqəsi var: “Ruslar bizi dalğa hücumları ilə alt-üst etdilər. Biz bir gündə 30-a qədər rus əsgərini öldürə bilərdik. Yayda biz onların rotasiyasını hiss etdik. Köhnə bölmələri geri çəkdilər və yenilərini gətirdilər”.

Hərbçinin sözlərinə görə, bu istiqamətdə döyüş heç vaxt indiki qədər şiddətli olmayıb: “Eyni zamanda, USQ-də çatışmazlıqlar var: insan, silah-sursat. Rusiya ordusu taktikasını dəyişib və indi fərqli səviyyədə döyüşür. Müharibə dalana dirənib. Və son üç-dörd ayda biz geri çəkilməyə məcbur olmuşuq. Ruslar tempi artırıblar və davam etmək üçün imkanları var. Onların adamları var və onların sayı bizdən çoxdur. Biz bu müharibəyə son qoymalıyıq. Biz öz ərazimizi vermək istəməsək də, danışıqlar aparmalıyıq”.

Bundan əvvəl “Financial Times” yazırdı ki, cəbhə xəttində olan Ukrayna hərbçiləri Rusiya ilə sülh danışıqlarının başlamasını daha tez-tez müdafiə etməyə başlayıblar. Batalyon komandiri Mixail Temper qəzetə bildirib ki, əsgərlərin əldə ediləcək məqsədlərlə bağlı fikirləri dəyişməyə başlayıb: “Rusları 1991-ci il sərhədlərinə geri çəkə biləcəyimizi təsəvvür etmək olduqca çətindir”.

Yuri adlı başqa bir komandir etiraf edib ki, əbədi müharibə perspektivindən qorxur: “Oğlum da Ukrayna Silahlı Qüvvələrində xidmət edir. Həyatımın böyük hissəsini döyüşlərdə keçirmək, sonra isə eyni aqibəti oğluma həvalə etmək təhlükəsi var”.

“Bild” və “Financial Times”ın materiallarında göstərildiyi kimi, USQ-nin şəxsi heyəti arasında bu cür bədbin meyllər nə dərəcədə güclüdür? Bunlar reallıqdır, yoxsa Ukrayna rəhbərliyini yaxın gələcəkdə mütləq şəkildə işğalçı ilə danışıqlara getməyə inandırmaq üçün vəziyyətə təsir etmək cəhdidir?

Mövzunu tanınmış ukraynalı ekspertlərlə müzakirə etmişik.

Şərqi Avropa Təhlükəsizlik İnstitutunun (Kiyev) İdarə Heyətinin rəhbəri Anatoli Pinçuk:

“Hesab edirəm ki, məqalə üçün şərhlərin seçilməsində manipulyasiya elementləri var. Cəbhədə vəziyyət həqiqətən də ağırdır, lakin bu, ilk növbədə rusların əsgər və silah sayına görə üstünlüyü ilə bağlıdır. Və rəy sorğuları göstərir ki, işğal olunmuş ərazilərin azad edilməsi uğrunda müharibəyə dəstək verən Ukrayna vətəndaşlarının sayı azalsa da, hələ də 50 faizdən çoxdur.

Ola bilsin ki, bunlar məqalə müəlliflərinin şüurlu manipulyasiyaları deyil, daha çox müharibədən yorğunluqlarını və prosesləri dərk etməmələrini xarakterizə edir. Bu da öz növbəsində müharibənin yaxın gələcəkdə dayandırılmayacağı ilə nəticələnir. Həm də Ukraynanın mövqeyinə görə deyil (baxmayaraq ki, Ukrayna rəhbərliyi kifayət qədər ardıcıl suveren mövqe tutur), Rusiyanın mövqeyinə görə. Xatırladım ki, bir neçə gün əvvəl Kreml ərazi baxımından Rusiya tərəfinin xeyrinə olan və internetə sızan “Tramp planları”ndan daha çox rusiyayönümlü görünən “Ərdoğan sülh planı” adlanan planı rədd etdi.

Putinin məqsədi dünyanı yenidən bölməkdir. Və buna görə də onun tələbləri hətta Ukraynanın təslim olmasını yox, Qərbin ona təslim olmasını nəzərdə tutur. Nə Trampın, nə də bir qədər də ağıllı Qərb siyasətçilərinin razılaşacağı bir təslimiyyət. Başqa bir sual budur ki, Putin öz sərtliyi ilə Trampı nə dərəcədə “əldə edə” ki, qəti addımlar atsın. Addımlar Ukraynanı dəstəkləmək üçün deyil, Putin və onun rejimini məhv etmək üçündür”.

Ukraynanın informasiya siyasəti nazirinin keçmiş müavini, Post-İnformasiya Cəmiyyəti İnstitutunun direktoru, Kiyev-Mogilyan Akademiyasının müəllimi Dmitro Zolotuxin:

“Dərhal qeyd edim ki, “Bild”in bu cür formalaşdırdığı faktları müzakirə etməyin mənası yoxdur. Yadımdadır ki, 2020-ci ildə Paşinyan məhz “Bild” nəşri vasitəsilə Türkiyənin Qərb paytaxtlarına hücumu ilə avropalıları qorxutmuşdu və sonralar Azərbaycan əsgərlərinin dinc Qarabağ ermənilərinin başını necə kəsdiyi barədə yazmışdı. O zaman Azərbaycan informasiya məkanında kifayət qədər həssas hiddət yayıldı. Ona görə də gəlin keçmişin səhvlərini təkrar etməyək və qaldırılan məsələlər haqqında əsaslı danışaq.

Sülhün açarları müharibənin açarları ilə eyni yerdə qalmağa davam edir. Media xəbər verir ki, hərbi cinayətkar Vladimir Putin Astanada keçirdiyi mətbuat konfransında “KTMT Qarabağda Ermənistan üçün döyüşməməli idi” deyib. Bu yaxşıdır. İndi Azərbaycan torpağında sülh hökm sürür. Ancaq hər hansı bir sülh deyil, ədalətli bir sülh. Bütün bu müddət ərzində bunun açarları yalnız Putində idi. Döyüşmək və ya döyüşməmək qərarı verən odur.

Ukraynalılar heç vaxt döyüşmək istəməyiblər və istəmirlər. Cəbhədə və arxa cəbhədə hamı yalnız bir şey istəyir - sülh. Ancaq hər hansı bir sülh deyil, ədalətli bir sülh. Eynilə Azərbaycan sakinləri kimi. Müharibə insanın qeyri-təbii vəziyyətidir ki, buna yalnız ümidsiz, cəmiyyətdə itirmiş “Rus Vanya”sı, həyatında heç vaxt görmədiyi maaş təklifi ilə könüllü razılaşa bilər.

Buna görə də ukraynalı zabitlər mediada öldürülən rus əsgərlərinin bu qədər sayını göstərirlər. Onlar sadəcə olaraq hər gün döyüşə atılırlar, çünki Putin Donald Tramp vəzifəyə başlamazdan əvvəl mümkün qədər çox əraziyə nəzarəti ələ keçirməlidir. Amma Amerika administrasiyasının gələcək üzvlərinin son namizədliyi, yumşaq desək, rusiyalı ekspertləri qane etmir. Kreml özünü zamanın təzyiqi altında hiss edir və məzənnələri artırır ki, bu da dolların rubla nisbətdə məzənnəsinin artması ilə müşayiət olunur. Bəlkə, Rusiya hərbçilərinin Trampın and içəcəyi yanvara qədər gözləməsi müdriklik olardı?

Mənə elə gəlir ki, çoxları qarşıdurmanın sona çatdığını başa düşürlər. Və Putinin tələsməsi - nüvə doktrinasını dəyişməsi, yeni raketlərlə vəziyyəti gərginləşdirməsi, döyüşə yeni temp qatması onun hər iki tərəfdən tükəndiyindən xəbər verir. Sadəcə olaraq, heç kim “Bild” və “Financial Times” qəzetlərinin rus əsgər və zabitlərindən müsahibə aldığını görməyib. Çünki Ukraynada, hətta orduda belə, insanın hüquqları var və onlardan biri də onun səsinə hörmət etmək hüququdur. Amma rus ordusunda insanın ancaq qəhrəmancasına ölmək hüququ var.

Mənə elə gəlir ki, hamımız bir sadə şeyi başa düşməliyik. Rusiya cəmiyyətinin Ukraynanı məhv etməyin qaçılmaz zərurətinə inamı hətta danışıqların başlaması ilə də itməyəcək. Ukraynanın mövcudluğu onu göstərəcək ki, elementar insan ləyaqəti ilə yaşamaq nəinki mümkün, həm də zəruridir. Və indiki vəziyyətdə Rusiya üçün bu, əsas təhlükədir.

Ona görə də Ukrayna ilə Rusiya arasında danışıqlar, şübhəsiz ki, gec-tez davam edəcək. Baxmayaraq ki, Ukraynada rus ordusunun hədsiz vəhşilikləri ucbatından onların fasiləsi yaranıb. Lakin raket hücumlarına görə zirzəmilərdə və metro stansiyalarında təhsil alan ukraynalı uşaqlar üçün ekzistensial təhlükə aradan qalxmayacaq. Əgər Rusiyanı dəyişdirmək üçün çarə tapılmasa, 7-10 ildən sonra əllərində pulemyotlarla eyni səngərdə qalacaqlar. Çünki Putinə inam sıfırdan çox aşağıdır. Və Ukraynanın nüvə statusunun qaytarılması ilə bağlı söhbətin artıq kifayət qədər ciddi konteksti var”.(AYNA)