Azərbaycana məxsus yük maşınlarının rus sülhməramlı kontingenti ilə yanaşı Qarabağda separatçıların “polis” uniforması geyinmiş bir şəxs tərəfindən də yoxlanılması videosu qalmaqal yaradıb.

Yenixeber.org: Rusiya Müdafiə Nazirliyinin yaydığı videoda sülhməramlıların Azərbaycana məxsus avtomaşın karvanını müşayiət etdiyi görünür. Rəsmi açıqlama deyilir ki, sülhməramlılar Suqovuşan-Vəng marşrutu üzrə gedən 20 yük maşınını aparıblar.

Kadrlarda avtomobilləri, Rusiya sülhməramlıları ilə bərabər, polis uniforması geyinmiş erməni separatçısı da yoxlayır. Müdafiə Nazirliyinin açıqlamasında “hərbi polis”in də adı keçir. Amma bu polis uniformasında olanlar kimi təmsil edir? Hansı sazişlə orada dururlar?

Videoda yoxlandığı görünən yük maşınının məxsus olduğu “Qarabağ” yükdaşıma şirkətinin rəhbəri Şövqi Həsənov “BBC News Azərbaycanca”ya müsahibəsində faktı təsdiqləyib: “Maşını Suqovuşandan Kəlbəcərə və əksinə istiqamətdə özüm idarə etdim. Suqovuşanı keçdikdən sonra orada ermənilərin də postu var. Ruslar bizə yaxınlaşıb dedi ki, onları maşının kabininə baxmağa qoymayın, amma yük yerini açın, baxsınlar”.

Humanitar yüklərin daşınmasını həyata keçirdiklərini deyən Şövqi Həsənov Qarabağdakı “erməni polislərin” maşınların yük yerinə baxdığını deyib. O, qeyd edib ki, ənənəvi olaraq gedib-gəldikləri Murov yolu qarla örtüldüyünə görə bu yoldan istifadə ediblər.

Daha əvvəl Şuşaya da yük apardığını bildirən Şövqi Həsənov qeyd edir ki, Xankəndi yolu ilə gedib-gəldiyi zaman rus postları ilə yanaşı, müxtəlif erməni postlarından da keçirdilər. Şirkət rəhbəri vurğulayıb ki, Xankəndidən keçməklə Şuşaya getdikləri zaman heç vaxt “erməni polislər” maşınlara baxış keçirməyiblər:

“Amma bu Kəlbəcər yolunda, nə məsələdirsə, maşına baxış keçirirlər. Mən orda ruslara dedim ki, bəs niyə bunlara icazə verirsən maşına baxsın? Erməninin nə maddi marağındadır ki, biz nə aparırıq, nə gətiririk? Dedi, yuxarıdan tapşırıq belədir ki, yük yerlərinə onlar da baxmalıdır. Gedəndə də açdırıb baxdılar, gələndə də. “Sürücülər mənə dedilər ki, son 1-2 aydır ermənilər də Azərbaycan maşınlarına baxış keçirir”.

Şövqi Həsənov onu da qeyd edib ki, “erməni polislər” yüklərə baxsa da, hərəkətdə olan yük maşınlarını yalnız rus sülhməramlılarına məxsus hərbi avtomobillər müşayiət edir. 

Məsələ ilə bağlı Azərbaycan və Rusiya müdafiə nazirliklərindən reaksiya almaq mümkün olmayıb.

Politoloq Fərhad Məmmədov hadisəni şərh edərkən bildirib ki, Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti nəzarətində olan Azərbaycan ərazilərində bizə məxsus avtomobillərin sülhməramlılarla yanaşı Qarabağ ermənilərinin qanunsuz quldur dəstəsinin nümayəndəsi tərəfindən yoxlanılması yolverilməzdir.

“Bu, Rusiya sülhməramlılarının hələ də mandatının olmamasının nəticəsidir. Mandatın təsdiq edilməməsi həm Azərbaycana, həm də sülhməramlılara problemlər yaradır. Məsələ indi bizim əleyhimizədir, sabah ərazidə bir “traktorçu” və ya “santexnik” öldürüləndə ermənilər heç nə edə bilməyəcəklər və onlar sülhməramlılardan ciddi narazı qalacaqlar. İrəvan bildirir ki, Rusiya sülhməramlıların mandatı ilə bağlı sənədi Azərbaycana və Ermənistana təklif edir. Bakı İrəvanın imzasına qarşıdır və burada tamamilə haqlıdır, çünki öz ərazisində Ermənistana müstəsna hüquqlar verə bilməz. Qeyri-müəyyənlik şəraitində çox şey operativ, işlək vəziyyətdə həll olunur. Əgər belədirsə, onda sürücülərə və onları müşayiət edən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nümayəndələrinə sülhməramlılar tərəfindən yoxlamadan imtina etmək tapşırılmalıdır. Mandatın olmaması Qarabağ ermənilərinin həbs edilməsi üçün istifadə edilməlidir” – deyə, Fərhad Məmmədov vurğulayıb.

Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert İlham ismayıl isə deyib ki,  adekvat nəzarət proseduru Laçın dəhlizində də yaradılmalıdır: “Rusiya silahlı qüvvələri Qarabağ ərazisində yerləşdikdən sonra nəzarət etdiyi ərazilərə Azərbaycan dövlətinin təsirlərini tədricən azaltmaq və perspektivdə tam sıradan çıxarmaq siyasəti aparır. Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərindəki problemləri Qarabağ məsələsindən kənar tutmaqla, problemlərin həllini nəqliyyat infrastrukturundakı maneələrin aradan qaldırılmasına, sərhədlərin müəyyənləşməsinə yönəldərək, nəzarətində olduğu ərazidə bütün səlahiyyətlərin Rusiyaya aid olduğunu nümayiş etdirir. Və bu müddətdə Azərbaycanın daha çox təcrid olunması üçün, məhdud olsa da, Ermənistanın imkanlarından yararlanmağa çalışır”. 

Ekspertin sözlərinə görə, 44 günlük müharibə başa çatandan sonra Rusiya telekanallarında Kreml sözçülərinin “Qarabağ 50 illiyinə Rusiya verilsin” təkliflərini yarı qəzəb, yarı gülüşlə qarşılasaq da, Rusiyanın Qarabağda sənədləşməmiş belə bir siyasət apardığı açıq hiss olunur və artan xətt üzrə davam etdiyini görməmək mümkün deyil: 

“Birincisi, Azərbaycanın bu ərazi haqqında rəsmi söz demək hüququndan tutmuş, elementar müdaxilə hüququna qədər imkanları məhdudlaşdırılıb və ya qadağa halındadır. 

İkincisi, Qarabağı ruslaşdırmaq siyasəti açıq şəkildə aparılır. İlk dəfə rus dilinin rəsmi dil kimi qəbul etdirilməsi, Xocalıda (!) rus pravoslav kilsəsinin tikilməsi, Rusiya ictimai xadimlərinin büstlərinin qoyulması, süni şəkildə, heç bir təbii əsası olmayan “Qarabağ rus icması”nın yaradılması və ona rəhbərlik etmək üçün xüsusi xidmət orqanının akademiyasını bitirmiş, rus familiyalı Bakı ermənisi Aleksandr Bordovun Xankəndinə ezam edilməsi, Rusiya Dövlət Dumasının üzvü Milonovun Xankəndinə səfəri və sairə humanitar aksiyalar altında Rusiya təbliğatının aparılması qeyd etdiklərimizin təsdiqidir”. 

İ.İsmayıl əlavə edir ki, Rusiya Müdafiə Nazirliyinin internet səhifəsində yayılan bir məlumatın məzmununa diqqət edilsə, qarşıya hansı planların qoyulduğu hər kəs üçün aydın olar: 

“Xəbərdə deyilir: “Dağlıq Qarabağda rus dilinin və rus mədəniyyətinin dəstəklənməsi və möhkəmləndirilməsi çərçivəsində Rusiya sülhməramlı kontingentinin hərbi qulluqçuları Stepanakert Dram Teatrında olublar”. Bu, sadəcə mədəni tədbir haqqında xəbər deyil, “Dağlıq Qarabağda (!? – red.) rus dilinin və rus mədəniyyətinin möhkəmləndirilməsi”nin bir strateji hədəf olduğunu hamıya göstərməkdir”. 

Onun sözlərinə görə, bizim ərazimizdə bizi o qədər təsirsiz həddə çatdırıblar ki, hətta Suqovuşandan Vəng istiqamətində Kəlbəcərə gedən Azərbaycanın yük maşınlarına təkcə sülhməramlılar deyil, separatçı rejimin polis işçisi də sözün birbaşa mənasında burnunu soxur: “Sanki belə də olmalı imiş . Rusiya sülhməramlılarının vəzifəsi yük maşınlarının təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə onu müşayiət etməkdir, maşında aparılan yükün nə olduğunu yoxlamaq deyil. Tutaq ki, lap maşında tank, top, silah… atom bombası aparılır, axı bu yük başqa ölkənin deyil, öz ərazimizdə daşınan öz yükümüzdür. Necə olur ki, Ermənistandan və digər ölkələrdən Azərbaycana keçən yük və minik maşınları, insanlar Laçın dəhlizində bizim iştirakımız olmadan səthi yoxlanılıb ərazimizə buraxılır, amma bizim öz ərazimizdə öz yükümüzü həm Rusiyanın, həm də Araik Arutunyanın polisi yoxlayır. Yoxlayanlar nəyi axtarırdılar və qanunsuz olan nədir ki, onu axtarırlar? Biz öz ərazimizdə istədiyimiz yükü daşıya bilərik, Rusiya sülhməramlılarının vəzifəsi o yükün təhlükəsiz daşınmasını təmin etməkdir, vəssalam!” 

İlham İsmayıl təəssüflə qeyd edir ki, Rusiya Müdafiə Nazirliyinin Suqovuşanda baş verən bu biabırçı yoxlamadan yaydığı videoda görünənlərə Azərbaycanın rəsmi reaksiyasının necə olduğunu bilmirik. O, əlavə edir ki, bu situasiya sıravi hal deyil və sadəcə komandan Volkova irad bildirməklə kifayətlənmək olmaz. “Adekvat nəzarət prosedurunun – Azərbaycanın rəsmi sərhəd, gömrük, təhlükəsiz qüvvələrinin Laçın dəhlizindəki buraxılış məntəqəsində iştirakı məsələsi dövlətin iradəsi ilə reallaşdırılmalı, ən azı, Rusiya tərəfi qarşısında qaldırılmalıdır”, – təhlükəsizlik eksperti vurğulayıb.(pressklub)

Turqut