Məhərrəm ayında paytaxt piştaxtalarında nə baş verir?

Yenixeber.org: Paytaxt bazarlarında qıtlıq və yüksək qiymətlər hökm sürür. Yayın ortalarında pomidor və xiyarın orta qiyməti yanvar ayı ilə müqayisə oluna bilər, ona görə də bəzi satıcılar piştaxtalarını yığışdırıblar. Belə ki, bu mövsüm üçün xarakterik olmayan baha qiymətlər alıcıları qaçırdır.

Hər yay şəhər bazarları yerli kənd təsərrüfatı sənayesinin vəziyyətinin və nəzarətsiz ixracatın göstəricisinə çevrilir. Alıcıların sözlərinə görə, mövsüm ərzində qiymətlər artmaqda davam edir, təklif isə azalır. Bu tendensiya xüsusilə yerli meyvə-tərəvəz seqmentində güclüdür. Kənd təsərrüfatı məhsulları bazarda dalğa-dalğa görünür və birdən-birə piştaxtalardan yoxa çıxır.

Bundan əlavə, bazar eyni tipli yerli və ya xaricdən gətirilən kənd təsərrüfatı çeşidinin axınına məruz qalır - eyni topdansatış qiymətləri ilə təklif olunur. Demək olar ki, bütün topdansatışçılar oxşar qiymətə ərzaq alırlar və bazarlardakı alverçilər öz qiymətlərini də tətbiq edirlər və bu da praktiki olaraq ümumi bazardan fərqlənmir. Nəticədə malların qiymətləri və çeşidləri də eyni olur.

Yerli iqtisadçılar vahid qiymətlərin təbiqini və məhsulların çeşidini bu sahənin inhisarlaşmasının güzgü əksini göstərdiyini iddia edirlər. Ancaq burada, bütün pərakəndə satış zəncirində olduğu kimi, qiymətlər bir-birindən az fərqlənir. Alıcıların fikrincə, bir satıcının qiymət etiketini və təklifini görəndə başqalarının nə və nə üçün satdığını soruşmaq lazım deyil.

Paytaxt bazarlarında qiymət konyukturası çox şeyi arzuolunmaz edir. Müəyyən ucuzlaşmadan sonra pomidorun qiyməti kəskin bahalaşaraq 2-2,5 manata çatıb. Bu yay şəhər rəflərindən xiyar demək olar ki, yoxa çıxıb. “Şumal” çeşidini 2-4 manata satan az sayda satıcı var. Yüksək qiymətə görə məhsul tez-tez rəflərdə xarab olur və buna görə də alıcılar və alverçilər arasında tələbat yoxdur. Əgər qış-yaz aylarında şəhər piştaxtalarında bu tərəvəzin kiloqramının qiyməti 5-14 manata çatırdısa, mövsüm ərzində topdansatış qiyməti yüksək olduğundan, o, paytaxt bazarlarını tamamilə tərk edib.

Gilasın qiyməti davamlı olaraq yüksək qalır - bu il həmin məhsul orta hesabla 2,5-4 manata təklif olunub. Ərik, şaftalı və çiyələyin qiyməti hələ də yüksəkdir - qiyməti 2-3 manatdan başlayır. İsti mövsümün ortalarında kartof bir qədər ucuzlaşıb - 0,70-0,80 manat, soğanın qiyməti bu il manatdan yuxarı qalxmayıb. Badımcan bazarlarda ucuzlaşıb - 0,40-0,60 qəpikdən baha deyil. Amma sarımsağın (4 - 6 manat), bolqar bibərinin (2 – 2,5 manat) qiyməti isə qalxıb.

Bizə danışan paytaxt sakini, evdar xanım İlahə Əliyeva bazarlarda qiymətlərin yüksək olduğunu düşünür: “İndi iyulun ortalarıdır, pomidor yanvardakı kimidir - kiloqramı 2-3 manat. Bu il demək olar ki, xiyar görmədik. Bəzi yerlərdə “şumal” sortunu iki, hətta dörd manata satırlar. Amma bazarlarda çox azdır, çünki bahadır və baha qiymətə bir kiloqram xiyar almaq istəyənlər çox azdır. Əsasən şəhər bazarlarında yerpələnk çeşidini satırlar, amma dadlı deyil və ona görə də xiyar bu yay süfrəmizdə nadir yeməkdir”.

Alıcıların fikrincə, mövsümi məhsullar üçün bazara səfərlər ailə büdcəsinin əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir. Rəsmi olaraq işsiz, lakin şəxsi sürücü kimi çalışan Elçin Qurbanov deyir ki, iş gününün sonunda dörd nəfərlik ailə üçün zəruri olan ərzaqları ala bilsə, inanılmaz dərəcədə xoşbəxt olur: “Qazancım artmır, ona görə də indiki qiymətlərlə bütün qazancım yeməyə və yalnız zəruri olanlara gedir. Bu yay adətən mövsümdə ucuzlaşan meyvə-tərəvəzlər çox baha olub”.

Maraqlıdır ki, Məhərrəm ayı öncəsi təklif azalıb, pomidor və xiyarın qiyməti kəskin surətdə qalxıb. Məhərrəm ayının əvvəlindən Səfər ayının ortalarına qədər olan 40 gün ərzində Azərbaycanda ənənəvi olaraq toy şənlikləri keçirilmir və buna görə də bir çox ticarətçilər qiymətlərdə ucuzlaşma gözləyirdilər. Həqiqətən də paytaxtda bu tərəvəzlərə tələbatı əsasən restoranlar və şadlıq evləri diktə edir. Ancaq gözləntilər doğrulanmadı - tədarük nəzərəçarpacaq dərəcədə azaldı və qiymətlər artdı.(AYNA)