Yenixeber.org: Ukrayna avqustun  24-də Müstəqillik Gününü qeyd etdi. Ya təsadüfdən, ya da qəsdən, həmin gün təcavüzkar ölkənin xarici işlər naziri Sergey Lavrovun NBC telekanalına verdiyi müsahibə işıq üzü gördü. O, bildirdi ki, Ukrayna yalnız bir şərtlə “mövcudluğunu davam etdirə bilər” – əgər Rusiya tərəfindən ilhaq edilmiş ərazilərdən “imtina edərsə”. Bundan əvvəl “Reuters” öz mənbələrinə istinadən xəbər vermişdi ki, Vladimir Putin müharibəni dayandırmaq üçün məhz bunu şərt kimi irəli sürüb.

“Ukrayna yalnız o halda mövcud olmaq hüququna malikdir ki, insanları buraxsın. Kiyevdəkilər Novorossiya, Donbas və Krımda keçirilmiş bir neçə referendumda rus mədəniyyətinə mənsub olduqlarına qərara verən insanları “terrorçular”, “fərdlər” adlandırırlar”, – Lavrov “izah edib”. Onun iddiasına görə, guya Ukrayna hakimiyyəti “ruslara mənsub olan hər şeyi məhv etməyi” qarşısına məqsəd qoyub.

Lavrov həmçinin bəyan edib ki, Ukrayna ilə bağlı istənilən təhlükəsizlik təminatları “Rusiyanın əsas maraqlarını” nəzərə almalıdır. “Xatırladım ki, 2022-ci ilin aprelində Ukrayna tərəfini bu müharibəyə son qoya biləcək sənədin təqdim edilməsi qane edirdi. Həmin sənəd Ukraynanın neytral, bloklara qoşulmayan, nüvə silahı olmayan ölkə olacağı barədə bəyanatla başlayırdı”, – nazir bildirib.

Rusiya XİN rəhbəri Volodimir Zelenskini “rejimin de-fakto başçısı” adlandırıb, lakin onun legitimliyinə şübhə edib. Lavrovun versiyasına görə, “Ukrayna Konstitusiyasına əsasən” Zelenskinin prezident səlahiyyətləri başa çatıb. Bununla belə, o əlavə edib ki, Putin Ukrayna lideri ilə görüşməyə “hazırdır”, lakin sənədlərin imzalanması üçün “imzanı legitim şəxsin atacağına” aydınlıq olmalıdır.

Lavrov həmçinin iddia edib ki, Rusiya “heç vaxt və heç bir halda” mülki obyektlərə zərbə endirmir. Moskvanın rəsmi nümayəndəsinin bu cür açıq yalanı isə artıq heç kəsi təəccübləndirmir. Onun sözlərinə görə, Rusiya kəşfiyyatında “etibarlı məlumatlar” var və hücumlar guya yalnız hərbi obyektlərə və silah istehsalı ilə bağlı müəssisələrə yönəlib.

Lavrov bu çıxışı ilə nə demək istəyib? Əslində, bu müsahibə Trampın Rusiya ilə danışıqlardan gözlədiyi bütün nəticələri heçə endirir. Tamamilə aydındır ki, Lavrov öz rəhbərinin mövqeyini təkrarlayır və görünür, artıq Putinlə danışıqlara ümid etməyə dəyməz. Bu halda, məntiqi olaraq, Ukraynanı elə silahlarla gücləndirmək lazımdır ki, təcavüzkar uzun müddət tab gətirə biləcəyinə şübhə etsin. Yəni onları sülhə məcbur etmək lazımdır.

Ukraynanın keçmiş informasiya siyasəti nazir müavini, Postinformasiya Cəmiyyəti İnstitutunun direktoru, Kiyev-Moqilyansk Akademiyasının müəllimi Dmitro Zolotuxin pressklub.az-a açıqlamasında bununla bağlı fikirlərini bölüşüb.

Onun sözlərinə görə, Sergey Lavrov və Mariya Zaxarovanın “təlxək” şouları artıq çoxdan diplomatiya və beynəlxalq münasibətlərlə heç bir əlaqəsi olmayan ayrıca siyasi fəaliyyət janrına çevrilib. “Lavrovun üzərində “SSRİ” yazılmış sviter geyərək verdiyi kobud eyham və Zaxarovanın “Kalinka-malinka” rəqsi Rusiya XİN-ni çoxdan səyyar sirkə çevirib.

Buna görə də, Lavrovun çəkinmədən hətta Ağ Evin sakinlərini belə “kəskin suallarla sancan” amerikalı jurnalist Kristen Uelkerin suallarına cavabları maraqlıdır. Lavrovun şousunu təhlil edərkən soyuqqanlı olmaq və onun şüur axınını müəyyən meyarlarla dəyərləndmək lazımdır. Əvvəlcə geosiyasi konteksti müəyyənləşdirək. Sonra informasiyanın təqdim edilməsi formasını nəzərə alaq. Nəhayət, onun səsləndirdiyi fikirlərin məzmununu təhlil edək.

Beləliklə, makrosəviyyədə anlayırıq ki, Kremlin Dağlıq Qarabağla bağlı apardığı “vasitəçilik” fəaliyyəti yalnız öz maraqlarını təmin etməyə və üstünlüklər əldə olunması üçün münaqişənin davam etməsinə yönəlib. Amma Donald Tramp münaqişənin yenidən alovlanmasının qarşısını almaq üçün siyasi iradə nümayiş etdirərək öz potensialından istifadə etməyə çalışdı.

Bu sadə faktlar göstərir ki, münaqişələrin dayandırılması prinsipcə Rusiyanın geosiyasi maraqlarına daxil deyil. Başqa sözlə, Sergey Lavrov ayaqlarını yerə döyüb rəqs etməyə və bizi sülhün bərqərar olması üçün aparılan birgə işin nəticəsindən yayındırmağa çalışır. Jurnalist müsahibə zamanı dəfələrlə onu bu istiqamətə yönəltməyə cəhd göstərdi. Lakin Qarabağ məsələsində olduğu kimi, Lavrov problemin effektiv həllində maraqlı deyil. O, yalnız öz cılız geosiyasi faydaları naminə münaqişənin davamının təbliğində maraqlıdır.

Kremlin makrosəviyyəli düşüncə tərzindən informasiyanın təqdimetmə formasına keçək. Hazırda Kremlin xarici siyasət kursunu daimi öz aralarında rəqabət aparan üç şəxs təmsil edir. Bunlar Putinin köməkçisi Yuri Uşakov, nazir Sergey Lavrov və Kremlin xüsusi nümayəndəsi Kirill Dmitriyevdir.

Dmitriyevin və Lavrovun mediadakı fəallığını (bu, Ankoric sammitindən sonra onun üçüncü və ya dördüncü müsahibəsidir) nəzərə alsaq, Rusiya xarici işlər naziri hiss edir ki, gənc həmkarı Dmitriyev onu geridə qoymağa başlayır. Bu proseslərin qarşısını almaq üçün Lavrov mediaya verdiyi müsahibələrdə “Putindən daha çox Putin olmaq” məcburiyyətində qalır. Sergey Lavrovun hərbi ritorikası əslində Kirill Dmitriyevlə xarici siyasət gündəmində birincilik uğrunda pərdəarxası mübarizəsinin nəticəsidir”, – alim vurğulayıb.

O, kontekstdən və formadan sonra məzmuna keçib. “Sergey Lavrovun söz yığını dəfələrlə müzakirə olunmuş eyni məsələlərin təkrarından ibarətdir. Jurnalist Kristen Uelker bir neçə dəfə onu tarixi proseslərin müzakirəsindən gələcəyə dair perspektivlərə yönəltməyə çalışır, amma Lavrov hər dəfə onu səthilikdə günahlandırır və suallara mahiyyəti üzrə cavab verməkdən imtina edir.

Əslində isə o, birbaşa etiraf edə bilmir ki, Putinin Donald Trampa verdiyi Vladimir Zelenski ilə şəxsi görüş vədi yalandır – necə ki, Putinin bir çox əvvəlki bəyanatları da yalan çıxmışdı. Lavrov öz söz yığını ilə məhz bu faktı pərdələməyə çalışır. Putinlə Zelenski arasında heç bir görüş olmayacaq, çünki Putin Zelenski ilə görüşməkdən qorxur.

Lakin Trampa verilən vəd Putinin telefon zəngi zamanı səslənmişdi. Bu barədə Ağ Evin mətbuat katibi Kerolayn Levitt açıqlama verib. İndi isə Lavrovun bütün sözləri rəhbərini öz vədini yerinə yetirməmək məsuliyyətindən yayındırmağa yönəlib. Ən çox təəccüb və gülüş doğuran da məhz budur.

Tramp Dağlıq Qarabağ nümunəsində sülh naminə ciddi geosiyasi addımlar atmaq istəyini göstərdi. Buna görə də prezident İlham Əliyev Trampın Nobel Sülh Mükafatına namizədliyi perspektivlərini müsbət dəyərləndirdi. Deməli, Trampın hansısa oyuna girdiyini düşünmək üçün əsas yoxdur. O, sadəcə doğrudan da başa düşmür ki, Vladimir Putin hansı səbəbdən dəfələrlə onu aldadır və yerinə yetirməyə hazırlaşmadığı vədlər verir.

Bu halda Sergey Lavrov sadəcə kukla teatrındakı obrazdır və ona tapşırılan sözləri deyir. Onun sözlərini ciddi qəbul etməyə dəyməz.

Ukraynada sülhə aparan yeganə yol artıq Azərbaycanın siyasi rəhbərliyi tərəfindən nümayiş etdirilən yoldur: işğala razılaşmamaq və həqiqət uğrunda mübarizə aparmaq. Bu məsləhət və dəstəyə görə İlham Əliyevə minnətdarıq və Lavrovla Dmitriyev arasındakı daxili çəkişmələri görməzlikdən gələrək bu strategiyaya sadiq qalmağa çalışacağıq”, – deyə Zolotuxin yekunlaşdırıb.

Rauf Orucov