Müharibədə sərhəd olmur, yalnız cəbhə xətti var

“Müharibə şəraitində olan ölkələr arasında sərhəd yoxdur, sadəcə cəbhə xətti var... Ruslar bunu unudub, ukraynalılar isə unutmayıblar”.

Yenixeber.org: Şotlandiyanın Sent-Endryus Universitetinin strateji elmlər üzrə professoru Fillips Peyson Obrayenin bu fikirləri Ukrayna ordusunun Ukrayna ordusunun Rusiya ərazisinə daxil olması ilə bağlı “The Atlantic” üçün yazdığı məqaləsində yer alır. O, müharibə aparan bir ölkə olan Rusiyanın, xüsusən də Kursk vilayətinin sərhədinin niyə bu qədər müdafiəsiz olduğu sualına cavab axtararkən bir neçə nəticəyə gəlir:

“Moskva sadəcə olaraq ABŞ və Almaniyanın sözünə çox inandı. Rusiya müdafiəsinin zəifliyi müəyyən mənada şokedicidir. Lakin Ukraynanın seçdiyi döyüş üsulu da tamamilə proqnozlaşdırılmayan idi. Müttəfiqlərin hərbi əməliyyatların Rusiya ərazisinə keçməsi ilə bağlı narahatlıqları Vladimir Putinə ciddi asimmetrik üstünlük təmin etdi. Ruslar Kiyevin tərəfdaşlarının Rusiya ərazisini hücumdan çəkindirdiyinə əmin olaraq demək olar ki, bütün qoşunlarını Ukrayna ərazisinə göndərə bildilər”.

Şotlandiyalı ekspert məsələnin yalnız xarici siyasət tərəfini görür və o, tamamilə haqlıdır. Yalnız ABŞ və şəxsən Prezident Co Bayden sayəsində müharibə yalnız Ukrayna torpaqlarında baş verirdi. Kiyevi həm Rusiya ərazisindəki hərbi-strateji hədəfləri öz silahları ilə vurmaqdan, həm də döyüşlərin Rusiya ərazisinə keçməkdən saxlayan məhz o və onun arxasında həmişə ağzına baxan və Ukraynaya silah verilməsində birinciliyi könüllü olaraq ona ötürən Olaf Şolz idi.

Bunun səbəbi “Polişinel sirri”dir - Ukraynanın müttəfiqləri Rusiyanın taktiki nüvə silahından istifadə etməsindən qorxurdu. Prezident Vladimir Putinin özü, daha çox onun sələfi Dmitri Medvedyev və Kremlin pullu ruporu - dövlət televiziya kanallarının təbliğatçıları zərbələr üçün Avropa və Amerika şəhərlərini seçməkdə sanki yarışırdılar.

Bununla belə, Rusiya hökumətinin özünün, onun sərhəd mühafizəsinə cavabdeh olan idarə və strukturlarının səmərəsizliyi də az əhəmiyyət kəsb etmir. Bu işdə kənar müşahidəçi kimi açıq mənbələrdən əldə edilən məlumatlara əsaslanaraq deyə bilərik ki, sərhəd onların yetərli miqdarda olmayan silahlarla işləməyi belə, bilməyən gənc çağırışçı əsgərlərə həvalə edilib.

Əslində, Rusiyanın Ukrayna ilə sərhədi bir neçə əsas səbəbə görə həssasdır:

- Rusiya sərhəd infrastrukturu qeyri-qanuni miqrasiyadan və qaçaqmalçılıqdan qorunmaq üçün sülh dövrü üçün (bununla belə, əvvəlki illəri böyük ölçüdə dinc adlandırmaq olar) uyğun idi və müharibə başlayandan bəri belə də qalıb. O, genişmiqyaslı hərbi işğalı dəf etmək üçün nəzərdə tutulmayıb. Xüsusi vasitələri və ixtisasları olmayan qeyri-kafi sayda çağırışçı əsgərlərə həvalə edilmiş sərhəd əslində çılpaq idi;

- Kreml Ukrayna ordusunun döyüş effektivliyini və motivasiyasını düzgün qiymətləndirmirdi. Xüsusilə, öz ərazisində əks-hücum əməliyyatının uğursuzluğundan və Ukraynanın şərqindəki dağıdıcı döyüşlərdən sonra Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Rusiya ərazisində geniş hücum əməliyyatları keçirə biləcəyi gözlənilmirdi. Ona görə də Rusiya komandanlığı sərhəddə lazımi ehtiyat tədbirləri görməyib;

- Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Kursk vilayətində keçirdiyi hərbi əməliyyatın ilk üç günü maddi-texniki təchizatda problemlərin mövcudluğunu, ordunun müxtəlif qolları arasında koordinasiyanı, zəif əlaqəni və resurslardan səmərəsiz istifadəni açıq şəkildə göstərdi. Bunun təsdiqi yük maşınlarının və ağır texnikanın kolonlarının magistral yol boyu açıq ərazilərdə hərəkət edən şəxsi heyətlə birlikdə məhv edilməsi olub;

- Sərhəd Xidməti, Xarici Kəşfiyyat Xidməti, Federal Təhlükəsizlik Xidməti və Müdafiə Nazirliyinin Baş Qərargahı ilə yanaşı, onların da qəfil işğala hazır olmadığı ortaya çıxdı.

Bu amillər birlikdə Rusiya sərhədinin gözlənildiyindən zəif olmasına və Ukraynanın yaxşı təşkil edilmiş və gözlənilməz hücumuna tab gətirə bilməməsinə səbəb oldu. Yəni, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Kursk vilayətinin sərhədinə keçməsi Rusiyanın genişmiqyaslı müharibəyə mütləq hazır olmadığını bir daha nümayiş etdirdi.

Amma Rusiya hüquq-mühafizə orqanlarının bütün bu uğursuzluqlarını Rusiya Federasiyası ilə ümumi sərhədləri olan ölkələr də görür və qiymətləndirir. Onların bir çoxu heç də dost ölkələr deyil və tamamilə hamısının Rusiya İmperiyasının və vaxtilə onlardan ərazi parçalarını ələ keçirmiş SSRİ-nin hüquqi varisinə ərazi iddiaları var və ya olub.

Gəlin coğrafi xəritəyə baxaq və aydınlaşdıraq: Rusiya Federasiyasının quru sərhədləri hansılardır və kimlərlə həmsərhəddir?

Düzünü desəm, Rusiya dövlətinin böyüklüyü insanı heyrətə gətirir. Hətta xəritədə belə, qorxu yaradır. Rusiya Federasiyası ilə həmsərhəd olan bütün dövlətlər ondan həm ölçüsünə, həm də əhalisinə görə bir neçə dəfə kiçikdir.

Beləliklə, Rusiyanın sərhədlərinin ümumi uzunluğu 60,933 km-dir (bunun 38,808 km-i dəniz sərhədləridir), Rusiyanın şimal və şərqdəki sərhədləri dəniz, cənub və qərbdə əsasən qurudur.

Ölkənin Qazaxıstan (7598,6 km), Çin (4209,3 km), Monqolustan (3485 km), Ukrayna (2245,8 km), Finlandiya (1325,8 km), Belarus (1239 km) ilə quru sərhədləri var. Qondarma Abxaziya (245,0 km), qondarma Cənubi Osetiya (74,0 km), Gürcüstan (Abxaziya və Cənubi Osetiya istisna olmaqla 561,0 km, onlarla birlikdə - 879,9 km), Estoniya (466,8 km), Azərbaycan (350 km), Litva (288,4 km ), Latviya (270,5 km), Polşa (236,3 km) km), Norveç (219,1 km), Şimali Koreya (39,4 km); Yaponiya (194,3 km) və ABŞ (49 km) ilə dəniz sərhədləri var.

İndi gəlin fikirləşək ki, Rusiyanın belə nəhəng məkanı qorumaq üçün insan və ya texnoloji resursları varmı? Kursk bölgəsində baş verən hadisələrə baxsaq, xüsusilə müharibə şəraitində, bu sualın cavabı aydın deyil.

Rusiya Federasiyası ilə həmsərhəd olan dövlətlər, əgər istəsə, onun ərazisinə keçə və mübahisəli əraziləri geri ala bilərmi? Bəs bu halda Rusiya Federasiyası nə edəcək? Müharibəyə gedəcək? Bu, mümkün deyil. Quterreşə şikayət edəcəkmi? Perspektivi yoxdur. Çünki Rusiyanın özü çoxdan BMT-ni əhəmiyyətsiz bir təşkilata çevirib və ən əsası, ona cavab verəcəklər: “Özün belə istədin”.(AYNA)