Neft Fondu niyə yaradıldı, nəyə istifadə olundu?
Dövlət Neft Fondu (DNF) 1999-cu ildə yaradılanda əsas məqsəd belə idi: «Neft və qazın bərpa edilməyən təbii ehtiyat olduğunu nəzərə alaraq, onlardan əldə edilən gəlirin nəsillər arasında bərabər bölüşdürülməsi və gələcək nəsillər üçün ehtiyat vəsaitin toplanması».
Xeberinfo.com: Ancaq ötən illər göstərdi ki, Fonda gələn pullar hökumətin illərlə başa çatmayan layihələrinə və dövlət büdcəsinin doldurulmasına sərf edilib. «Büdcə neft pullarından asılı hala salınmasın» –hökumət ekspertlərin bu xəbərdarlığını görməzdən gəldi, büdcəni DNF-nin transfertləri hesabına şişirtməkdə davam etdi.
Axırda Fond da büdcənin əlindən «boğaza yığıldı». 2015-ci ildə nəzərdə tutulan 10 milyard 388 milyon manat vəsaitdən yalnız 8 milyard 130 milyon manatı dövlət büdcəsinə transfer etdi.
Ümumilikdə isə, 2001-2015-ci illərdə Fondun xərclərinin 91% faizini dövlət büdcəsinə transfert təşkil edib. Transfertin dövlət büdcəsinin gəlirlərində payı 2003-cü ildə 8.2%-dən 2011-2012-ci illərdə ən yüksək – 57.3%-ə qalxdı. 2015-ci ildə bu həcm 46.4% olub. Bu, heç də hökumətin uğurlu siyasətinin deyil, yuxarıda qeyd olunduğu kimi, neftin qiymətinin düşməsinin nəticəsidir.
Dövlət büdcəsinə transfertin illər üzrə bölgüsü (manatla):
2003 – 100 milyon
2004 – 130 milyon
2005 – 150 milyon
2006 – 585 milyon
2007 – 585 milyon
2008 – 3 milyard 800 milyon
2009 – 4 milyard 915 milyon
2010 – 5 milyard 915 milyon
2011 – 9 milyard
2012 – 9 milyard 905 milyon
2013 – 11 milyard 350 milyon
2014 – 9 milyard 337 milyon
2015 – 8 milyard 130 milyon
azadliq.org