• 
  
•      "Xeberinfo.com": Chaqdash edebiyyatimizin istedadli yazarlari arasinda Tarana Shamsin oz xususi yeri var.Onun yaradiciliq imkanlari olduqca zengin,ehateli ve chox shaxelidir.Muxtelif janrlarda qelemini sinayan Tarana xanim ekser hallarda oz isteyine nail olur.Ister publisistik yazilari olsun,ister sheirlerinde,qezellerinde ve isterse de edebiyyatimizda chox az muraciet olunan behri-tevil janrinda,T,Shams insanlari dushunduren,onlari yuksek amallar uqrunda mubarizeye sesleyen movzulara toxunur,bir yaradici shexsiyyet olaraq vatandash movqeyi sergileyir.Diger yazarlarimizdan ferqli olaraq Tarana Shams boyuk cesaretle en chetin bir janra - hele de chox zaman birmenali qarshilanmayan behri- tevile tez-tez muraciet ederek maraqli numuneler yaradir.Menim fikrimce,edebiyyatimizda ara-sira da olsa bu janrda yazan yazichilarimiz arasinda Taraaaana xanim yegane qadindir.Bunun uchun onu alqishlamali,Sabir edebi mektebinin davamchisi olaraq satirik- ritmik bir janra ustunluk vermesini musbet deyerlendirmek lazimdir.Rep musiqisi ile mushaiyet olunacaq ve bu zaman daha chox effekt verecek bir janrda qeleme aldiqi movzulara mesuliyyetle yanashan Tarana Shams vatandash movqeyine sadiq qalaraq onun bedii hellindefitri istedadinin gucunden meharetle behrelenir.Mehz buna gore de qeleme aldiqi behri-tevillerin hamisi ritmik,oynaq, tesirli ve dushundurucudur. Cemiyyetdeki eybecerliklerin tenqidi, milli-menevi ve axlaqi deyerlerin qorunmasi,eyni zamanda vatana,torpaqa mehebbet hisslerinin ashilanmasi Tarana Shams yaradiciliqinin qayesini teshkil edir.Yazichinin "Dushmesin" behri- tevilinden bir parchaya neser salaq:
• " Qizlarimiz ne gundedir azdir yashi,etek qisa,sachlarinin rengi sari,kesib-tokub qisa-qisa.Edeb-erkan yoxdursa da,ata-ana olub dayaq Gormez olub,gobek cholde,dodaq boya.Derddi bize chekmeliyik, bu derdi biz hara qoyaq.Goz alishir,bash qarishir,oqolsansa,yatmishlari,yuxudaca silkeleyib,bacarsana gel sen oyat." Behri-tevilin yaradicisi ve banisi boyuk Sabir ise vaxtile yazirdi: "Ey ezizim,selefimmayeyi - izzu,ruhi-revan, munisi-can,tabii revan,taze cavanim ki, on ilden beridir omru-giranmagemi,yalqiz demezmi,dinimi,imanimi,insafimi,irfanimi,vicdanimi,hem canimi ....." ve.s. Her hansi bir yazichinin ve yaradici bir insanin yaratdiqina linza ile baxanda choxlu xirda noqsanlar tapmaq olar.Bu prizmadan yanashanda bele noqsanlar tabii ki,Tarana xanimin yazilarinda da movcuddur.Lakin noqsanlari elde bayraq etmek lazim deyil.Istedadli,perspektivli insanlari mehebbetle,qayqi ile yanashmaq lazimdir.Tarana Shams mehz bele istedadli yazarlarimizdandir ki, onun behri-tevil janrindaki yazilari bu janrin gelecek taleyinin etibarli ellerde olduqunu demeye esas verir.O,teleb olunan qaydalara emel etmekle rengareng,,muxtelif deyerli movzulari texeyyulunun ve hayat heqiqetlqrinin bedii inikasinin suzgecinden kechirerek oxuculara teqdim edir.Onlarin gozleri qarshisinda esrarengiz genish menzereler,ufuqler achir.Insan dushunur,fikirleshir,etrafda bash veren hadiselere bigane qalmir.Bedii eserin deyeri onun insana tesirindedir.Insan axlaqina,insan meneviyyatina,estetik ve bedii zovqunun, seviyyesininyukselishine dunyagorushunun formalashmasina tesir gucundedir.Bu meziyyetler Tarana Shamsin behri-tevil yaradiciliqinin bedii kriteriyasina chevrilerek ana xettini teshkil edir.Burada bezi misallar ve sitatlar getirmek olar.
•  
• Meselen,T.Shams "Düz demeye" behri- tevilinde yazir: "Gozlerim ki, kor deyil ha,neden ki, ya gorduyume goz yumaraq danmaliyam.Dash gorunub, bash olaraq,Dash yuxuda batmaliyam,ayil dedim,men ki, menem neden axi hayat busa,bash verene , hal-hal olub, yuxu kimi baxmaliyam.Yalan achib,palan tokub, achmaqdisa neden axi,duz sozumden qachmaliyam...Axi, neychun kimden newse ummaliyam,yalanlara uymaliyam..." Tarana Shams eyni zamanda gozel sheirler,qezeller muellifidir.Lakin behri- tevil onun yaradiciliqinin esasini teshkil edir.Edebiyyatimizda bir behri- tevil boshluqu var.Bu boshluqa chatmaq uchun uzun,keshmekeshli,chetin bir yol var.Chox adam bu yoldan yarimchiq qayidib.Gucu, sebri, dozumu, istedadi chatmayib.Bu yol Ulu Sabirin yoludur.Boyuk satirikin Behri- tevil yoludur. Chox chetin,aqir,yorucu,uzucu,dashli-kesekli, lakin sherefli bir yol...Tarana xanim bu yolun astanasindadir.O. oz daxili,menevi gucune, kukreyen,dashan istedadinin gucune arxalaanaraq bu yolla inamla irelileyir. / Son/

         Nizami Tehmezov