AZ
RU
.jpg)
Azərbaycanla ABŞ münasibətinə Rusiyanın təsiri
Elxan Şahinoğlu: "Qərblə münasibətlər bizim milli təhlükəsizlik maraqlarımız daxilindədir"
Zərdüşt Əlizadə: “ Müxalifət öz acizliyirni kompensasiya etmək üçün uydurular ki, ABŞ-la Azərbaycan münasibətləri artıq müharibə həddinə catıb, gərginlik var, Qərb Azərbaycana qarşı sanksiya tətbiq edə bilər filan”
"Xeberinfo.com": Məlumata görə,Son günlər rəsmi Bakı ilə ABŞ arasında hiss olunacaq dərəcədə gərginlik hiss olunur. Hətta vəziyyət o həddə çatdı ki, Prezident Adminstrasiyasının İctimai Əlaqələr şöbəsinin müdiri Əli Həsənovun ABŞ-a qarşı, “Qırmızı xəttə Azərbaycan deyil, Azərbaycanı ittiham edənlər yaxınlaşır”, fikrini səsləndirdi. Bəs bu gərcinliyin yaranmasında Rusiya faktoru rol alırmı?
PİA.AZ-ın əməkdaşı bu sualla politoloqlar Zərdüşt Əlizadəyə və Elxan Şahinoğluna müraciət edib.
Zərdüşt Əlizadəninin fikrincə ümumiyyətlə ortada belə bir gərginlik yoxdur və bu “gərginlik” daha çox müxalifətin uydumasıdır:
“Son günlər rəsmi Bakı ilə ABŞ arasında hiss olunan gərginlikdə Rusiya faktoru o qədər də rol oynamır. ABŞ tədqiqatçıları, siyasiləri bizim tədqiqatçı və siyasətçilərdən fərqli olaraq daha gercək amillərlə çıxış edirlər. Onlar çox gözəl bilirlər ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı Qərbə bağlıdır, amma Azərbaycan siyasi cəhətdən Rusiya ilə hesablaşmağa məcburdur. Bu amillərə görə onlar rəsmi BakınınRusiya ilə əlaqələrində özlərinə qarşı heç problem görmürlər və bunu gerçək bir hadisə kimi qəbul edirlər, Bakının Moskva ilə münasibətlərinə ciddi reaksiya da vermirlər.
Yəni Azərbaycan öz maraqları çərçivəsində siyasətini yürüdür. O tamam başqa məsələdir ki, bir çox hallarda hakimiyyətlə xalqın mənafeyi üst-üstə düşmür. Hər halda qərarı da dövləti idarə edən hakimiyyət verməlidi, onlar isə öz siyasi maraqlarını çox gözəl başa düşürlər və əslində öz maraqların yaxşı müdafiə edirlər.
Mən Azərbaycanla ABŞ arasında gərginlik görmürəm. Gərginliyi mən “azadlıq davası” kimi şərh edirəm, amma indi bu gərginliyi görmürəm. Məsələn, hər hansısa bir Qeyri Hökümət Təşkilatının rəhbəri deyib ki, sanksiyalar veriləcək, mətbuatda bunu yayır. Amma saytlar hardan biləcəklər ki, hansı sanksiyalar veriləcək? Bir tərəfdən Kuba Amerikaya qarşı sanksiyaları ləğv etdi, yəni hazırda Vaşinqton özünün sankysia siyasətini səmərələşilir. Azərbaycanla bağlı sanksiyaların ola biləcəyinə inanmıram. Məsələ orasındadır ki, bir çox hallarda vəziyyəti Azərbaycan rəsmiləri dramatikləşdirirlər. Məslən Azərrbaycan hakimiyyəti hesab edir ki, ölkədə hansısa Azərbaycan vətəndaşının və yaxud da QHT sədrinin hüquqları pozulursa, bu Azərbaycanın daxili işidir və ABŞ bu məsələrə müdaxilə edə bilməz. Ona görə də ortaya gərəksiz bəyanatlar çıxır və bu bəyanatları bir qayda olaraq ABŞ Azərbaycan münasibətlərini yönəldən şəxslər vermirlər. Bizimkilər düşünrlər ki, onlar Qərbə neft verməlidirlər, tranzitə manne olmamalıdırlar və buna görə də ABŞ və Avropa insan haqqları ilə bağlı məsələlərə müdaxilə etməməlidirlər. Belə olarsa ABŞ onların dostu olacaq. Buna görə də hesab edirəm ki, Rusiya faktoru qətiyyən Azərbaycan ABŞ münasibətlərində həlledici amil olaraq çıxış etmir.
Əslində münasibətlərin korlanması bizim Azərbaycan müxalifətinin öz acizliyini ört-basdır etmək istəməsindən doğan uydurmalardan və şişirtmələrdən ibarətdir. Onlar Qərblə Azərbaycan hakimiyyəti arasında gərginliyin olmasını davamlı olaraq gündəmdə saxlayaraq əslində öz zəifliklərini kompensasiya etməyə cəhd edirlər. Buna görə uydururlar ki, guya Amerika ilə Azərbaycan münasibətləri artıq müharibə həddinə catıb, gərginlik var, Qərb Azərbaycana qarşı sanksiya tətbiq edə bilər filan. Əslində mən hesab edirəm ki, Qərblə Azərbaycan arasında münasibətlər normaldır və “azadlıq davası” iqtisadi münasibətlərə təsir edə bilməz”.
Əli Həsənovun “Qırmızı xəttə Azərbaycan deyil, Azərbaycanı ittiham edənlər yaxınlaşır” fikrinə də münasibət bildirən Zərdüş Əlizadə hesab edir ki, PA rəsmisinin bu tipli fikirləri çox tez-tez işlədir:
“Əli Həsənovun “Qırmızı xətti” keşirlər fikirləri haqqında deyəcək sözüm yoxdur. Sadəcə deyə bilərəm ki, Əli Həsənov artıq 15 ildən çoxdur ki, bu vəzifədədir, onun vəzifəyə gələn ilk gündən dediklərini silsilə şəkildə düzüb baxmaq lazımdır. Bu silsilədən də nəticənin özünüz görəcəksiniz. Yəni davamlı olaraq Əli Həsənov bu tipli fikirləri səsləndirib. Amma nəticə də ortadadır. Azərbaycan ABŞ münasibətlərində heç bir dağılma baş verməyib”.
Politoloq Elxan Şahinoğlunun fikrincə isə Azərbaycandi bir anti ABŞ ritorikası var:
“Azərbaycanla Amerika arasında təssüf ki, müəyyən soyuqluq , gərginlik hökm sürür. Azərbaycanda bir anti-ABŞ ritorikası da var. Əlbəttdə, Rusiya Amerika və Azərbaycan münasibətlərinin gərginləşməsində və soyumasında da maraqlı ola bilər, amma bu münasibətlər bizim üçün mili təhlükəsizlik maraqlarımız daxilindədir. Ona görə də Azərbaycanın Rusiyaya görə Qərblə münasibətlərində aralarının açılmasına getməsinə inanmıram. Çünki, Rusiyanın özündə də indi böhran başlayib. Bu üzdən də Rusiyanın Cənubi Qafqaza siyasi təsir imkanları da azala bilər.
Digər tərəfdən bizim torpaqlarımız işğal edən və Rusiyanın strateji müttəfiqi olan Ermənistanda da vəziyyət ağırdı. Bu daha çox Ermənistanın Rusiyadan iqtisadi asıllığına görə baş verir. Əgər biz, xarici siyasətdə balansşdırmaya üstünlük veririksə, biz kimsənin xeyrinə xarici siyasətdə üstünlük verməməliyik. Rusiyayla münasibətlərimiz necədirsə, çalışmalıyıq ki, ABŞ-la da münasibətlər eyni olsun. Çalışmalıyıq ki, bu münasibətləri gərginlik mərhələsindən çıxaraq.
Amma ABŞ-ın da üzərinə düşən məsələllər var. Misal üçün əgər Amerika konqresi Qarabağ separatçılarının liderlərin qəbul edib, görüşüb, onlarla fikir mübadiləsi aparıblarsa, onlar fikirləşməlidir ki, bu hadisə Azərbaycan ictimaiyyətində mənfi reaksiya doğurasaq. Bu cür məsəllələrdə Amerika da diqqətli olmalıdı.
Yaranmış gərginliyin əsil səbəbi odur ki, ABŞ Dövlət Deportamenti Azərbaycanla münasibətlərdə İnsan Haqqları və Demokratiya məsələlərini ön plana çıxarıb, bu da Azərbaycan hakimiyyətinin xoşuna gəlmir və bunu daxili işlərə qarışmaq kimi qiymətləndirir. Ona görə də vəziyyət belə gərginləşir.
Əli Həsənovun dediyi “ qırmızı xətt” o, demədir ki, ABŞ rəsmləri Azərbaycanın daxili işlərinə qarışırlar. Yəni, həbslərlə, məhkəmə qərarları ilə bağlı açıqlamalar verirlər ki, bu da rəsmi Bakı tərəfindən Azərbaycanın daxili işlərinə qarışmaq kimi qiymətləndirilir”.
